Μαθησιακή δυσκολία ή αναπηρία; Πρόβλημα ή μειονέκτημα; Διαχειρίσιμο ή μη αναστρέψιμο; Άνθρωποι θύματα διάκρισης ή προσωπικού τραύματος; Εστία προκατάληψης ή κοινωνικό φαινόμενο; Απορίες που διαφοροποιούνται ανά περίσταση ή ανά χώρα, παθογένειες στον χώρο της εκπαίδευσης και της εργασίας ως προς τη διαχείριση και την αντιμετώπιση που πρέπει και μπορούν να αλλάξουν, συμπεριφορές που απομακρύνουν και στοχοποιούν τα άτομα με δυσλεξία. Βάζοντας στην σειρά όλα τα παραπάνω διαπιστώνει κανείς πως είναι πολλά αυτά που δεν ξέρουμε για τη δυσλεξία και πρωτίστως αυτά που δεν ξέρουμε για τη ζωή, τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες των δυσλεξικών. Με άξονα τη διαφορετικότητα αυτών των ανθρώπων και τις ίσες ευκαιρίες που θα έπρεπε να έχουν στις επιμέρους κοινωνίες, το έργο «Dyslexia @ work» παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την περασμένη Πέμπτη 13 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο ημερίδας με οικοδεσπότη τον Ευρωβουλευτή του Σύριζα, Αλέξη Γεωργούλη, και μια σειρά από ανθρώπους από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες που μας μύησαν στον κόσμο της δυσλεξίας. Και είναι σίγουρα μια πολύ ξεχωριστή εμπειρία όταν καλείσαι να συναινέσεις σε έναν κόσμο που έχει την πρόθεση να γίνει πιο φιλόξενος για ανθρώπους που είναι ιδιαιτέρως ευφυείς, αλλά όχι με τον τρόπο που ίσως οι περισσότεροι γνωρίζουμε. Γιατί αυτό… είναι πολιτισμός.
Ό,τι γίνεται στις Βρυξέλλες… δεν μένει μόνο στις Βρυξέλλες!
Ο Νίτσε έλεγε πως πρέπει να είσαι ο εαυτός σου και όχι αυτό που θέλουν οι άλλοι. Κι αν οι άλλοι θέλουν να μη διαφέρεις; Κι αν οι άλλοι σε απορρίπτουν γιατί κάνεις ορθογραφικά λάθη, γιατί δυσκολεύεσαι στην ανάγνωση, γιατί μπορεί να θέλεις περισσότερο χρόνο για να κατανοήσεις κάτι που είναι γραμμένο σε σχέση με κάποιον άλλον, γιατί αντιλαμβάνεσαι διαφορετικά τις σχέσεις, γιατί βλέπεις με άλλα μάτια τον κόσμο γύρω σου; Εδώ κάπου ανοίγει η συζήτηση στις Βρυξέλλες και μαζί της ανοίγει η συζήτηση και στην ευρύτερη επικράτεια της Γηραιάς Ηπείρου! «Μέσα από το πρόγραμμα Erasmus Plus που ασχολείται με το σήμερα… έχουμε καταφέρει να ρίξουμε τα εμπόδια, να καταρρίψουμε τα ταμπού, να κάνουμε βήματα για την ένταξη αυτών των ανθρώπων και για τη διαφορετικότητα γενικότερα. Είμαι περήφανη γι’ αυτό. Είναι χρήσιμο να ενισχύσουμε την εκπαίδευση και την κατάρτιση των εκπαιδευτικών, ώστε να έχουν τα εργαλεία να διαχειριστούν την ακαδημαϊκή δυσκολία και παράλληλα την ψυχολογική πρόκληση» δηλώνει η Θέμιδα Χριστοφίδου, γενική διευθύντρια της Γενικής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, Νεολαίας, Αθλητισμού και Πολιτισμού της Κομισιόν. Με στόχο την ανταλλαγή καλών πρακτικών, αλλά και με μια σειρά από στατιστικά στοιχεία που συνεχώς αξιολογούνται και αποτελούν σημάδια του κόσμου μας έτσι όπως εξελίσσεται μέσα στον χρόνο, η Ευρώπη θέλει να αλλάξει τα δεδομένα και να στηρίξει τα κράτη-μέλη σε τόσο σημαντικά ζητήματα. Πρωτοβουλίες στην εκπαίδευση όπως το «pathways to school success» μας αφορούν οπωσδήποτε όλους, γιατί ποιος δεν θέλει τα παιδιά να εστιάζουν στην επιτυχία και όχι στην αποτυχία! Το έργο για τη δυσλεξία στην εργασία αφορά στην γνώση, αλλά και στις δεξιότητες των ατόμων αυτών όταν αργότερα θα βρεθούν στον εργασιακό χώρο. Εδώ οι πρακτικές γεμάτες έμπνευση, οι συνεργασίες πάνω σε εναλλακτικά μοτίβα και οι διαφορετικές μεθοδολογίες για τους εργοδότες είναι μονόδρομος.
Δυσλεξία: Από την μάθηση… στην εργασία!
Και μετά την εκπαίδευση τι; Σίγουρα δεν είναι φιλικός ο κόσμος μας απέναντι στους ανθρώπους που έχουν δυσλεξία. Μέσα από έρευνα που παρουσιάστηκε την ίδια μέρα και περιλάμβανε χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Ιρλανδία, η Μάλτα και το Ηνωμένο Βασίλειο τα δείγματα προβλημάτων σε γραφή, ανάγνωση, αρίθμηση, ρυθμό ομιλίας, διάσπαση προσοχής και όχι μόνο, είναι πολλά. Ωστόσο, το βάρος δίδεται στο να γίνει η διαφορετικότητα προσόν, να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές στη νομοθεσία, να βρεθεί το Ευρωκοινοβούλιο στην πρώτη γραμμή και να στηρίξει αυτό το εγχείρημα. «Χρειαζόμαστε εγχειρίδια για να μας βοηθήσουν να ενημερώσουμε περισσότερο για τη δυσλεξία για να εντάξουμε κοινωνικά, αλλά και στον εργασιακό χώρο, τα άτομα με δυσλεξία και να εκμεταλλευτούμε τις δεξιότητες και τα ταλέντα τους» λέει η Rosie Bissett, CEO του Dyslexia Association της Ιρλανδίας, εκπροσωπώντας παράλληλα το European Dyslexia Association στην εν λόγω ημερίδα. «Είμαι κι εγώ δυσλεξικός, το έμαθα στο δεύτερο έτος στο Πολυτεχνείο. Πέρασα όλα τα χρόνια που είχαν να κάνουν με τη δημιουργία του χαρακτήρα μου χωρίς να το γνωρίζω. Περνούσα ένα εσωτερικό μαρτύριο. Ένιωθα υποδεέστερος. Όταν το έμαθα όμως, μου άλλαξε όλο το παρελθόν, όλη την αντίληψη που έχω για τον κόσμο και από τότε κατάφερα να τον δω διαφορετικά, να είμαι πιο μαλακός με τον εαυτό μου» εξομολογείται ο Αλέξης Γεωργούλης και μέσα από την προσωπική του εμπειρία καταλαβαίνει κανείς πόσο σημαντικό είναι να φέρνεις το βίωμά σου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να καλλιεργείς το έδαφος ώστε ο πολιτισμός, η αναψυχή, ο αθλητισμός να αποκτήσουν σε πρώτη φάση όλες εκείνες τις δυνατότητες, ώστε να είναι προσβάσιμα στους δυσλεξικούς. Είναι μάλλον η στιγμή που πρέπει να γίνει η αρχή σε μια νέα πραγματικότητα. Άλλωστε, είναι δικαίωμα όλων να έχουν ισότιμη μεταχείριση και να ζουν σύμφωνα με τις δυνατότητές τους και σε αυτή την ημερίδα όλοι τάχτηκαν υπέρ μιας ενταξιακής πολιτικής πρώτα σε κοινωνικό επίπεδο κι έπειτα όπου είναι απαραίτητο. Στην εργασία τα εμπόδια είναι πολλά. Από τον τρόπο που μπορεί να εξεταστεί κάποιος ώστε να προσληφθεί -γραφειοκρατικά, συνεντεύξεις, διαχείριση άγχους για την αποδοχή ή την πιθανή απόρριψη- μέχρι την ρουτίνα σε μια δουλειά όπου δεν έχουν παρθεί τα κατάλληλα μέτρα ή οι εργοδότες δεν γνωρίζουν την συγκεκριμένη διαταραχή των υπαλλήλων-συνεργατών τους. Σύμφωνα πάντως με την έρευνα για το συγκεκριμένο έργο της δυσλεξίας στην εργασία, αν η κυβέρνηση μπορούσε να αλλάξει ένα πράγμα στις επιμέρους χώρες που συμμετείχαν σε αυτό ήταν με σειρά προτεραιότητας: η ανάγκη για ενημέρωση, η ανάγκη για κατάρτιση σε σχέση με τέτοιου είδους διαταραχές, η ανάγκη για εγγύηση στις εταιρίες ότι θα υπάρχουν κίνητρα για προσλήψεις ατόμων με δυσλεξία.
Η αισιόδοξη πλευρά… και το συνέδριο στην Τεχνόπολη το 2024!
Σε μια καινούργια εποχή επικοινωνίας με τις νέες τεχνολογίες στο προσκήνιο, αυτό που γίνεται αντιληπτό είναι ότι υπάρχει έντονη η ανάγκη για ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον, πιο απλό και πιο δημιουργικό για τα άτομα που πάσχουν από δυσλεξία, με προσανατολισμό στις δεξιότητες τους, με εργαλεία που θα διώξουν τον φόβο και την ηττοπάθεια. Είναι γεγονός πως στο πάνελ της ημερίδας, στο οποίο συμμετείχαν εργοδότες, εργαζόμενοι και project partners, εκπροσωπώντας τις χώρες τους στο έργο «Dyslexia @ work», συμφώνησαν όλοι πως οι δυσλεξικοί άνθρωποι δέχονται πλέον τις προκλήσεις, ανακαλύπτουν τις δυνατότητές τους και τα ξεχωριστά μονοπάτια του μυαλού τους. «Αρχίσαμε να προσλαμβάνουμε δυσλεξικούς, χωρίς να μας ενδιαφέρουν τα ακαδημαϊκά τους προσόντα, αλλά εστιάζοντας στο πως μπορούμε να συνεργαστούμε σωστά» επισημαίνει ο κ.Pullicino για την εταιρεία του που έχει να κάνει με την εικόνα, τον ήχο, την παραγωγή και τις νέες τεχνολογίες. Έχοντας κατακτήσει τον κόσμο με τον δικό του τρόπο ο κ.Benvenuti δείχνει πως παρά τη δυσλεξία του δεν το βάζει με τίποτα κάτω: «Δουλεύω σε ασφαλιστικό όμιλο. Έχω όλες τις μορφές δυσλεξίας που μπορεί να φανταστεί κανείς». Κι αν μέχρι πρότινος η δυσλεξία ήταν ένα πρόβλημα που αφορούσε τα παιδιά, τώρα διανύουμε την εποχή που εκείνοι έχουν μεγαλώσει και βρίσκονται ήδη στην αγορά εργασίας, θέλοντας διακαώς να πάψουν να είναι αντικείμενο στιγματισμού. «Ζητάμε καθολική συμπερίληψη ή καθολική ενσωμάτωση. Αυτό είναι το όραμα στην ετερογένεια που υπάρχει στον χώρο εργασίας για να έρχεται ο καθένας με όρεξη στη δουλειά του. Να δείχνουμε ότι ο διπλανός μας είναι σημαντικός για μας. Οι οργανώσεις πρέπει να δημιουργήσουν μια βάση επικοινωνίας, ώστε η εκπαίδευση να ασχοληθεί πλέον ενεργά» αναφέρει η κα Solard που έχει εταιρία και ανοίγει την πόρτα στους δυσλεξικούς. «Ο covid ήταν μια “ευλογία”. Τα προηγούμενα χρόνια οι δυσλεξικοί στο πανεπιστήμιο δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία. Όταν χρειάστηκε όλοι να την χρησιμοποιήσουν τότε και οι δυσλεξικοί μπόρεσαν να έχουν καλύτερη μεταχείριση» εξηγεί η κα Falzon που προέρχεται από τον ακαδημαϊκό χώρο. Και κάπως έτσι ανοίγει ο δρόμος για κάθε ευρωπαϊκή χώρα, αναζητούνται καλές πρακτικές και τρόποι ελέγχου της νομοθεσίας, διεκδικούνται διαδικασίες αξιολόγησης στον τομέα της εκπαίδευσης και της εργασίας. Μάλιστα το 2024, από τις 18 έως τις 20 Οκτωβρίου θα λάβει χώρα στην Τεχνόπολη, στην Αθήνα, το «6ο All European EDA Conference», ενώ γίνονται προσπάθειες για να καθιερωθεί η 8η Οκτωβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Δυσλεξίας. Κι αν κάτι πρέπει να μας μάθουν αυτή τη φορά οι Βρυξέλλες, είναι πως το καλό παράδειγμα έχουμε υποχρέωση να το μιμούμαστε και να πάμε την Ελλάδα ένα βήμα μπροστά -τουλάχιστον σε κοινωνικό επίπεδο.
Γράφει η Ελένη Σκάρπου
