Μαθαίνοντας στα παιδιά να αγκαλιάζουν το διαφορετικό και να λειτουργούν ως ομάδα μέσα από το θεατρικό παιχνίδι.
Μέσα σε ένα θεατρικό εργαστήρι ένα παιδί μπορεί να ανακαλύψει έναν ολόκληρο καινούργιο κόσμο. Η πιο σπουδαία ανακάλυψη, όμως, που μπορεί να κάνει, είναι το «αίσθημα του ανήκειν σε μία ομάδα». Δεν υπάρχει πιο σημαντικό πράγμα για ένα παιδί από το να νιώθει ότι ανήκει κάπου, ότι είναι αποδεκτό, ότι μπορεί να υπάρχει και να εκφράζεται ελεύθερα. Μέσα στην ομάδα ανακαλύπτει νέες πτυχές του εαυτού του και καινούργιες δεξιότητες. Βλέπει έμπρακτα πως ο καθένας έχει τη δική του μορφή, άλλες ικανότητες και εμπειρίες κι έτσι αντιλαμβάνεται την έννοια της διαφορετικότητας, εξοικειώνεται με αυτήν και αποδέχεται τη μοναδικότητά του.
Μέσα από κινητικά παιχνίδια, αυτοσχεδιασμούς, δραματοποίηση ιστοριών, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να ενσαρκώσουν ρόλους, να αντιμετωπίσουν καταστάσεις, να προετοιμαστούν για την ίδια τη ζωή. Οι ιστορίες που βλέπω ότι αγγίζουν με έναν ιδιαίτερο τρόπο τα παιδιά είναι οι αληθινές ιστορίες, που είναι εμπνευσμένες από τη φύση. Αν κοιτάξουμε γύρω μας, υπάρχουν όλες οι απαντήσεις που ψάχνουμε, αρκεί να παρατηρήσουμε, να αφουγκραστούμε, να δώσουμε χρόνο, να ακούσουμε τα μυστικά που έχουν να μας πούνε ο ουρανός, ο άνεμος, τα ζώα, τα φυτά. Κάθε πλάσμα είναι μοναδικό, υπέροχα διαφορετικό. Το κάθε σποράκι χρειάζεται τον δικό του χρόνο για να ανθίσει, το κάθε πουλί έχει το δικό του, μοναδικό πέταγμα. Παρατηρούμε μικρά πλάσματα να λειτουργούν ομαδικά και να καταφέρνουν θαύματα.
Μια τέτοια ιστορία, λοιπόν, που πάντα διερευνώ με τα παιδιά είναι το ταξίδι της αγριόχηνας. Αν παρατηρήσουμε τον ουρανό την περίοδο που τα αποδημητικά πουλιά φεύγουν και αναζητούν πιο θερμές χώρες, ίσως και να δούμε τις αγριόχηνες να πετούν μακριά. Πάντα όλες μαζί. Πάντα σε σχηματισμούς. Το σχήμα «ν» που βλέπουμε να δημιουργούν και πολλοί από εμάς το ονομάζουμε «σχήμα της νίκης», είναι πράγματι μια νίκη γι’ αυτά τα υπέροχα πουλιά, που έχουν τόσα να μας διδάξουν. Η κάθε αγριόχηνα πλάι στην άλλη, κρατώντας τις κατάλληλες αποστάσεις, δημιουργεί με τα φτερά της ρεύμα ανοδικό, για να ανέβουν όλες μαζί, σαν ομάδα ακόμα πιο ψηλά! Το ένα φτερό βοηθάει το άλλο και τα δύο μαζί ανυψώνονται! Έτσι καταλαβαίνουν πως, αν παραμείνουν στον σχηματισμό, θα πετάξουν πιο ξεκούραστα απ’ ότι αν πετάξουν μόνες. Οι αγριόχηνες που είναι στο πίσω μέρος φωνάζουν ενθαρρυντικά τις μπροστινές, για να τους δώσουν ώθηση να ανέβουν κι άλλο. Το συγκινητικό είναι πως, αν κάποια αρρωστήσει, τότε δύο αγριόχηνες την ακολουθούν για να τη βοηθήσουν και παραμένουν μαζί της μέχρι να γίνει καλά. Ας τοποθετήσουμε τώρα στη θέση της λέξης «αγριόχηνα», τη λέξη «άνθρωπος». Φανταστείτε έναν τέτοιο κόσμο, όπου ο ένας δίνει ώθηση στον άλλον για να ανέβει. Ξέρετε, ο άνθρωπος ονομάστηκε έτσι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, για να «θρώσκει άνω», να σέβεται την αδυναμία του συνανθρώπου του, να βοηθά. Όπως λέει και μία αφρικάνικη παροιμία: «Αν θες να πας γρήγορα πήγαινε μόνος, αν θες να πας μακριά πήγαινε με παρέα»!
Ώρα για παιχνίδι
01. Βάζουμε μουσική, κινούμαστε στον χώρο, δημιουργούμε διάφορους σχηματισμούς κι όταν σταματά η μουσική προσπαθούμε όλοι μαζί να σχηματίσουμε το σχήμα «ν» κρατώντας απόσταση μεταξύ μας. Πετάμε όλοι μαζί σ’ αυτόν τον σχηματισμό. Ακολουθούμε το πέταγμα της αγριόχηνας που είναι πρώτη μπροστά (παρατηρούμε τις κινήσεις που κάνει με το σώμα της και τις μιμούμαστε). Με τη λέξη «αλλαγή», η αγριόχηνα που είναι πρώτη πηγαίνει στο τέλος και παίρνει τη θέση της κάποια άλλη (ώσπου να περάσουν όλοι από αυτή τη θέση).
02. Οι αγριόχηνες που είναι πίσω φωνάζουν ενθαρρυντικές λέξεις στις αγριόχηνες που είναι μπροστά (ποιες λέξεις μπορούν να κάνουν κάποιον να νιώσει όμορφα και να πάρει δύναμη;).
03. Ξαφνικά μία αγριόχηνα φωνάζει «πέφτω» και δύο από τις αγριόχηνες πρέπει να την πλησιάσουν και να την οδηγήσουν σε ένα ασφαλές μέρος στον χώρο (π.χ. μαξιλάρια) και να τη φροντίσουν, μέχρι να νιώσει καλύτερα.
04. Ξαφνικά εμφανίζεται μια αγριόχηνα λίγο διαφορετική, με άλλο χρώμα, είναι αγριόχηνα από άλλο σμήνος. Μας εξηγεί πως χάθηκε και έμεινε μόνη. Χωρίς κάποια ομάδα, όμως, δεν μπορεί να πετάξει ψηλά. Πώς θα νιώθαμε εμείς, αν ήμασταν στη θέση της; Τι μπορούμε να κάνουμε για να τη βοηθήσουμε;
Τα παιδιά προσαρμόζονται πιο γρήγορα απ’ όσο νομίζουμε στις καταστάσεις, αγκαλιάζουν το διαφορετικό, βοηθούν με μια έμφυτη ευαισθησία, λατρεύουν να λειτουργούν σε ομάδες. Σε αυτήν την περίοδο, τη διαφορετική, όλοι ψάχνουμε μια λύση ατομική. Μήπως τελικά η λύση βρίσκεται στο εμείς; Στο μαζί; Ας δώσουμε, λοιπόν, τον πρώτο λόγο και τη σκυτάλη στα παιδιά κι ας τα αφήσουμε να πετάξουν ψηλά.. Με πνεύμα ομαδικό να φέρουμε ρεύμα ανοδικό!
Γράφει η Φούλη Σγούρου
θεατροπαιδαγωγός
*Αναδημοσίευση από το εξαμηνιαίο freepress περιοδικό του ΚΘΒΕ «ΠΡΑΞΗ» (ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2020 – ΑΝΟΙΞΗ 2021)
