33 χρόνια μετά, στην Επίδαυρο ξανά
Τεκμήρια της παράστασης του ΚΘΒΕ που σκηνοθέτησε ο Ανδρέας Βουτσινάς το 1991 παρουσιάζονται σε έκθεση αφιερωμένη στη Μήδεια που οργανώνει το Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου.
Η Μήδεια, που σκοτώνει τα παιδιά της για να εκδικηθεί τον άνδρα της Ιάσονα, όταν την εγκαταλείπει για να παντρευτεί μιαν άλλη, είναι η αμφιλεγόμενη ηρωίδα της ομώνυμης τραγωδίας του Ευριπίδη.
Τα ίχνη της ηρωίδας, στις σκηνικές μεταμορφώσεις της στην Επίδαυρο από το 1950 και μετά, ακολουθεί μια ενδιαφέρουσα έκθεση που πραγματοποιείται τον Ιούλιο και τον Αύγουστο στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Με αφορμή την παράσταση του Φρανκ Κάστορφ αλλά και την επέτειο 100 χρόνων από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, εκτίθενται μοναδικής αξίας τεκμήρια σημαντικών θεατρικών οργανισμών. Ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνονται ντοκουμέντα της «Μήδειας» που παρουσίασε στην Επίδαυρο το 1990 το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.
Λυδία Φωτοπούλου, Νίκος Σεργιανόπουλος
Η τραγωδία παρουσιάστηκε σε μετάφραση Γιώργου Χειμωνά, σκηνοθεσία Ανδρέα Βουτσινά, σκηνικά-κοστούμια Απόστολου Βέττα και μουσική Σταμάτη Κραουνάκη. Με τη Λυδία Φωτοπούλου στο ρόλο της Μήδειας και τον Νίκο Σεργιανόπουλο στο ρόλο του Ιάσονα, η πρωτότυπη ανάγνωση του έργου προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση και δίχασε κοινό και κριτικούς.
Είπαν για τη Μήδεια
Γιώργος Χειμωνάς (Μεταφραστής)
Η καταγωγή του έρωτα είναι βάρβαρη. Αν δεν δούμε, έστω και φευγαλέα, σε κάποια στιγμή αυτής της τραγωδίας, το παραμορφωμένο ερωτικό πρόσωπο της Μήδειας, δεν θα την προλάβουμε πάνω στη βαρβαρότητα της ερωτικής της απογύμνωσης -από κάθε προσδοκία προς τον Ιάσονα, από όλες τις ερωτικές της μνήμες από αυτόν. Δεν θα την προλάβουμε: θα έχει γρήγορα αδυνατίσει στη γυναίκα που την ύβρισαν, στη βασίλισσα που την αφοπλίζουν, στον άνθρωπο, έστω, που δεν αμείφθηκε ο έρωτάς του. Η Μήδεια θα οδηγήσει την ερωτική ιστορία της προς ένα τέρμα, όχι για να την τελειώσει αλλά για να την αποθεώσει (και να την εναποθέσει, να την ασφαλίσει) μέσα σε μια τρομαχτική, βάρβαρη ένωση. Γιατί ο σκοπός του έρωτα είναι η οπωσδήποτε ένωση και η βαρβαρότητά του η οποιαδήποτε πράξη για να την κατορθώσει.
Σχέδια σκηνικού του Απόστολου Βέττα
Δύο φορές βάρβαρη η Μήδεια -από καταγωγή κι από έρωτα. Δεν είναι τυχαίο.
Η έσχατη ερωτική πράξη της προς τον Ιάσονα είναι να τον αναγκάσει, με τη βία, να συναντηθεί μαζί της μέσα από τον πόνο του για τα σκοτωμένα του παιδιά. Ο πόνος του για τα παιδιά είναι το τελευταίο, το μοναδικό τέχνασμά της που θα τον υποτάξει στην πιο μαρτυρική, στην πιο αληθινή ένωσή του μαζί της.
Η ανάληψη, στο τέλος, της Μήδειας στον ουρανό, πάνω στο άρμα με τους φτερωτούς δράκοντες, είναι μια φαντασμαγορία που αποφασίζει ξαφνικά ο ποιητής να της χαρίσει. Σημαίνει τον ερωτικό της θρίαμβο.
Σχέδια κοστουμιών του Απόστολου Βέττα
Ανδρέας Βουτσινάς (Σκηνοθέτης)
Η Μήδεια είναι μια νέα γυναίκα, ταυτόχρονα είναι και μάνα. Ωστόσο, τα λόγια της «Θέλω να σου δώσω τις λύπες μου κι εγώ να πάρω την απάθειά σου» είναι λόγια γυναίκας κι όχι λόγια μάνας. Η αχαριστία του Ιάσονα, η εγκατάλειψη την ωθούν σε απόλυτες πράξεις. Ο πόνος της προδοσίας, η ερωτική της μοναξιά κάνουν την πράξη της αναγκαία. Την πρώτη φορά που είδα τη «Μήδεια» απόρησα πώς οι Θεοί σώζουν την ηρωίδα και η μάνα μου μου είπε: «Οι Θεοί σώζουν πάντα αυτούς που έχουν πονέσει πολύ».
Τέλος, αυτό που θέλω να εκφράσω σ’ ένα σκηνοθετικό σημείωμα είναι κάτι πολύ απλό: Αγαπώ τη Μήδεια, λυπάμαι τον Ιάσονα -κι αυτό νομίζω πως είναι αρκετό.
Νίκος Χουρμουζιάδης (Πρόεδρος Καλλιτεχνικής Επιτροπής ΚΘΒΕ)
Ο ποιητής δεν συνθέτει, αποσυνθέτει. Ενσωματώνει πρόσωπα σε ανοίκεια συμφραζόμενα, επιτρέπει στον εαυτό του παρεκκλίσεις και αποκλίσεις, αντιστρέφει σχέσεις: η Μήδεια θα σκοτώσει τα παιδιά της όχι τυχαία, όπως ήθελε η παράδοση, αλλά σκόπιμα. Η διάβρωση του μύθου γίνεται ιδιαίτερα αισθητή στον «εξανθρωπισμό» των ηρώων, που χάνουν τη μυθική μονολιθικότητά τους και γίνονται πιο περίπλοκοι και πιο προβληματικοί, αποκτώντας κάποτε τη ρευστότητα ενός ψυχογραφικού πορτραίτου.
Από το πρόγραμμα της παράστασης (επιμέλεια: Γιάννα Τσόκου)
«Μήδεια» του Ευριπίδη
Θέατρο Δάσους, 14 & 15 Ιουλίου 1990
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, 27 & 28 Ιουλίου 1990
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Γιώργος Χειμωνάς, ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ανδρέας Βουτσινάς, ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ-ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Απόστολος Βέττας, ΜΟΥΣΙΚΗ: Σταμάτης Κραουνάκης, ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΙΝΗΣΗΣ: Ελένη Γκασούκα, ΦΩΤΙΣΜΟΙ: Γιώργος Ταρκάσης, ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: Αίγλη Χαβά-Βάγια, ΒΟΗΘΟΙ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ: Γιώργος Κώτσος, Πέτρος Ζηβανός, ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ: Ρίτσαρντ Άντονυ, ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ-ΑΞΕΣΟΥΑΡ: Λίλα Καρακώστα
ΔΙΑΝΟΜΗ: Αιμιλία Υψηλάντη (ΤΡΟΦΟΣ), Κώστας Ματσακάς (ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ), Αλέξανδρος Κραμπής, Νικολέτα Κλειδέρη (ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΜΗΔΕΙΑΣ), Λυδία Φωτοπούλου (ΜΗΔΕΙΑ), Τάσος Πανταζής (ΚΡΕΩΝ), Νίκος Σεργιανόπουλος (ΙΑΣΩΝ), Χριστόδουλος Στυλιανού (ΑΙΓΕΑΣ), Θοδωρής Αθερίδης (ΑΓΓΕΛΟΣ), Γιώργος Κώτσος, Θόδωρος Τεκνετσίδης (ΑΚΟΛΟΥΘΟΙ ΙΑΣΟΝΑ)
ΧΟΡΟΣ: Γεωργία Εμμανουήλ, Θάλεια Σκαρλάτου, Λένα Σαββίδου, Πέπη Γεωργιάδου, Αρετή Σελβεσάκη, Ρούλα Παντελίδου, Ντίνα Νικολαΐδου, Χρύσα Καψούλη, Λίτσα Βαΐδου, Δήμητρα Καλπάκη, Στέλλα Καζαντζή, Δώρα Σκαρλάτου, Αγγέλα Φουντούκη
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:
Όλγα Χατζηιακώβου
*Αναδημοσίευση από το εξαμηνιαίο freepress περιοδικό του ΚΘΒΕ «ΠΡΑΞΗ» (ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ- ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2023)
