Ηθοποιός ιδιαίτερα αγαπητός, με πολλές δεκαετίες σπουδαίου υποκριτικού έργου στην πλάτη, ο Τάσος Χαλκιάς πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Αριστοφάνης – Ηρώνδας Contra tempo», σε σκηνοθεσία του Γιάννη Ρήγα. Με αυτή την αφορμή, μας μίλησε για το κείμενο του Άκη Δήμου, το γέλιο που τόσο μας έχει λείψει, τη διαχρονικότητα της ανθρώπινης φύσης, το παρόν και το μέλλον.
O μεγαλύτερος κωμικός ποιητής της Αρχαιότητας και ο «γελοιογράφος» των Ελληνιστικών χρόνων, σε μια διασκεδαστική… αντιδικία. Τι τους διαφοροποιεί και τι τους συνδέει;
Ο Αισχύλος με τον «Προμηθέα» του έδειξε τον δρόμο για το υψηλό πνευματικό και μηνυματικό περιεχόμενο της Τραγωδίας, μεταβάλλοντας δραματουργικά θεσμούς και ιδέες, φιλοσοφίες καί κοσμοθεωρίες, θεούς και ημίθεους, σε θεατρικούς ρόλους! Το κράτος, η βία, η εξουσία, η αλαζονική προβολή και επιβολή της, η καταστροφική μανία Θεών και ανθρώπων για την κατάκτησή της πρωταγωνιστούν στο έργο του! Ο Αριστοφάνης πάλι μέσα από την Αττική Κωμωδία ανέδειξε την άλλη πλευρά του νομίσματος, μέσω της σάτιρας, της κοινωνικής και πολιτικής κριτικής στην Πολιτεία και στην άσκηση της εξουσίας! Κατάφερε να καταδείξει τα κακώς κείμενα με σκαμπρόζικο χιούμορ, χωρίς έλεος και περιορισμούς, εκμεταλλευόμενος την αθυροστομία της εποχής, δίνοντας απλές λύσεις και κάνοντας βατές προτάσεις προς τους πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες! Το Αρχαίο Δράμα δημιούργησε Δραματουργία, καταγράφοντας θεατρική πράξη με έμμετρο δεκαπεντασύλλαβο, λόγο ποιητικό, κατ’ επέκταση ποιοτικό και ουσιαστικό! Κατά τον Αριστοτέλη λόγο «ηδυσμένο». Από την άλλη, ο Ηρώνδας παρά τις επίμονες προσπάθειές του να καταγράψει κωμωδία με δραματουργικό περιεχόμενο, απέτυχε παταγωδώς! Είναι φύσει και θέσει αδύνατον να συγκριθεί με τον Αριστοφάνη, γράφοντας μιμίαμβους, σκετσάκια της εποχής που σατίριζαν κοινωνικά ευτράπελα χαμηλού επιπέδου, ιστοριούλες της διπλανής πόρτας ή ανέλυαν ρήσεις αμφιβόλου προελεύσεως, που στερούνταν παντελώς πνευματικότητας και ιδεολογίας! Παρόλα αυτά το έργο του Άκη Δήμου καταφέρνει να δημιουργήσει μία ενδιαφέρουσα διαμάχη, έναν θεατρικό αγώνα πλούσιο σε κωμικά στοιχεία, αξιοποιώντας μοναδικά την αριστοφανική δραματουργική δομή στη γραφή του, κάνοντας χρήση ακόμα και της παράβασης με ιδιαίτερη επιτυχία, φωτισμένος από τον μύθο της «Λυσιστράτης».
Πείτε μας λίγα λόγια για τον ρόλο σας.
Ο ρόλος μου έχει να κάνει με τους γνωστούς δούλους των κύριων ρόλων των έργων του Αριστοφάνη, αλλά και με τους τρελούς στις τραγωδίες του Σαίξπηρ. Αυτούς που, έχοντας αποκτήσει το δικαίωμα από τους ίδιους τους αφέντες τους, δεν διστάζουν να σαρκάσουν και τα ίδια τους τα αφεντικά. Και φορές πάλι, με την άδεια της κωμωδίας παίρνουν το μέρος της αντίπαλης πλευράς, δημιουργώντας κωμικοτραγικές καταστάσεις!
Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα δυνατά σημεία της παράστασης;
Σίγουρα τα επεισόδια ανάμεσα στους δύο ήρωες Αριστοφάνη – Ηρώνδα και στους δούλους τους, Λέλεκα και Ιππώναξ, γεμάτα πηγαίο χιούμορ! Αλλά κυρίως τα χορικά μέρη που συνοδεύονται από εξαιρετική μουσική και τραγούδια με υπέροχα σόλο και χορωδιακές πολυφωνίες, αλλά και μοναδικές χορογραφίες, όπου δεσπόζουν η δυναμική παρουσία και το κυρίαρχο ταλέντο των ηθοποιών της κρατικής μας σκηνής, με ξεχωριστή καλλιτεχνική προσωπικότητα ο καθένας τους.
Τελικά, γιατί σήμερα γελάμε όλο και λιγότερο;
Γιατί οι άνθρωποι στεγανοποιούν τη ζωή τους στις σχέσεις με τους συνανθρώπους τους, οι συναναστροφές μεταξύ τους έχουν γίνει εντελώς μηχανικές! Αλληλοσυστήνονται και επιδιώκουν γνωριμίες μέσα από το ίντερνετ, απόμακροι καί αποξενωμένοι, οδεύοντας με μπροστάρα την αχαλίνωτη εξέλιξη της τεχνολογίας προς τον απόλυτο ρομποτισμό και εντελώς ερήμην της ανθρώπινης υπόστασης! Καταλύουν έτσι και απαξιώνουν οι ανόητοι τον στίχο του Σαββόπουλου «φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα και ιστορία οι παρέες»!
Τι ρόλο παίζει το γέλιο στη ζωή σας;
Στη ζωή μου το γέλιο και το χιούμορ κατέχουν εξέχουσα θέση! Με αυτά τα όπλα, αλλά και με την παιδιόθεν αγωνιστικότητά μου, αντιμετωπίζω όσα στραβά κι ανάποδα μου προκύπτουν, που δεν είναι λίγα!
Προτιμάτε να λέτε τα πράγματα με το όνομά τους ή αποφεύγετε να θίγετε άβολες αλήθειες;
Σπάνια λέω τα πράγματα με το όνομά τους και μόνον σε ιδιαίτερα οικείο περιβάλλον! Κι αυτό γιατί, όπως κι εσείς είπατε, είναι τουλάχιστον άβολη η αλήθεια και δεν επιθυμώ να ξεβολεύω ανθρώπους, προκαλώντας στείρα αντιπαράθεση.
Από την Αρχαιότητα μέχρι τα Ελληνιστικά χρόνια και ως τη σύγχρονη Ελλάδα υπάρχει κάτι που μένει αναλλοίωτο;
Η δύναμη της θέλησης του ανθρώπου για ζωή, το πείσμα του για επιβίωση από τη μία, αλλά και το ανεξέλεγκτο ερωτικό συναίσθημα των ανθρώπων, ικανό να δημιουργεί ποίηση, αλλά και να διαπράττει εγκλήματα! Πιστεύω πως αυτά τα στοιχεία έχουν μείνει και θα μένουν αναλλοίωτα στο διάβα των αιώνων, εφόσον ο άνθρωπος δεν μεταλλαχθεί.
Θα παίρνατε το ρίσκο μιας πρόβλεψης για το τι μας περιμένει τα χρόνια που έρχονται;
Δεν είναι δικό μου το ρίσκο, μπορώ να εκφράσω την πρόβλεψή μου για το μέλλον. Για όσα, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, θα διαδεχθούν τις ζωές μας, αλλά θα είναι κι αυτή μία άβολη αλήθεια. Και όπως προανέφερα δεν επιθυμώ να ξεβολεύω ανθρώπους και ήσυχες συνειδήσεις! Θα αρκεστώ λοιπόν, με απόλυτη πίστη, στη σημασία των στίχων των Χάρη καί Πάνου Κατσιμίχα: «Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον, στο μέλλον που φτιάχνετε όπως θέλετε, αφού η ιστορία σας ανήκει, σαρώστε το λοιπόν αν επιμένετε… Μένω μονάχος στο παρόν μου, να σώσω οτιδήποτε αν σώζεται κι ας έχω τις συνέπειες του νόμου, συνένοχο στον φόνο δεν θα μ’ έχετε!»
Συνέντευξη στη Μαρία Παντελίδου
Φωτογραφίες Κώστας Αμοιρίδης
*Αναδημοσίευση από το εξαμηνιαίο freepress περιοδικό του ΚΘΒΕ «ΠΡΑΞΗ» (ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ- ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2022)
