Ο κορονοϊός είναι εκεί έξω και πολλοί από εμάς προβληματίζονται για την επόμενη μέρα. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι και η πανδημία βιώνεται διαφορετικά από τον καθένα ανάλογα με την προσωπικότητα, την ηλικία, αν καποιος είναι μόνος η με οικογένεια, φτωχός, ευπορος… υπάρχουν μυριάδες σκέψεις όσον αφορά τα οικονομικά, τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, το επαγγελματικό μας μέλλον που συνδέονται με αναρίθμητα πρακτικά καθημερινά μικροπράγματα που ως τώρα θεωρούσαμε απολύτως ασφαλή (επιστροφή σε κλειστούς χώρους όπως σχολεία, γραφεία, καταστήματα) υπό νέους όρους. Όλοι μας νιώθουμε κάτι. Φόβο, θυμό, αγωνία, προβληματισμό, έστω καταπίεση. Παραθέτω μερικές σκέψεις που ίσως μας βοηθήσουν σε αυτές τις τελείως πρωτόγνωρες καταστάσεις.
Αυτοπροστασία. Χτίζω άμυνες
Η αυτοπροστασία δεν έχει να κάνει μόνο με τα μέτρα που λαμβάνει κάποιος για να μη νοσήσει. Προστατεύω τον εαυτό μου σημαίνει ότι φροντίζω να είμαι καλά στο σώμα και στο πνεύμα. Σημαίνει πώς φροντίζω κάθε μέρα να κάνω κάτι για μένα, κάτι που θα ωφελήσει την ψυχική και πνευματική μου υγεία, κάτι που με ευχαριστεί πραγματικά. Αυτοπροστασία σημαίνει πιστεύω στον εαυτό μου και μπορώ να σχεδιάζω και να ελέγχω τις πράξεις μου μέρα με τη μέρα ανάλογα με τα δεδομένα μου. Αυτοπροστασία σημαίνει πως δρω με βάση αυτό που πιστεύω πως με κάνει καλά και όχι με βάση αυτό που πιστεύουν οι γύρω μου αρκεί να μη παραβαίνει τους κοινωνικούς κανόνες. Ας το δούμε πιο αναλυτικά:
1) Μαθαίνω να προσαρμόζομαι σε νέες καταστάσεις. Αυτό γίνεται μόνο όταν βλέπω τα γεγονότα μέσα από τα δικά μου μάτια, ενω ταυτοχρονα ακολουθώ τις συμβουλές αυτών που πιστεύω πως γνωρίζουν καλύτερα από μένα. Ο Ναπολέοντας είχε γράψει πως «Οι νόμοι που κυβερνούν τις περιστάσεις καταργούνται από τις καινούριες περιστάσεις». Με λίγα λόγια ο καθένας από μας πρέπει να είναι σε θέση να κρίνει με αυτοπεποίθηση τις καταστασεις.
2) Προστατεύω την επαγγελματική μου ταυτότητα στα πλαίσια του εφικτού. Ψάχνω εφικτές εναλλακτικές. Φροντίζω, ψάχνω, μαθαίνω, σκέφτομαι. Από τα δύσκολα μαθαίνουμε και γινόμαστε καλύτεροι. Μπορεί να νιώθω αποξενωμένος, ανίσχυρος και επιφυλακτικός σε τέτοιες καταστάσεις. Να εχω υπόψιν μου πως αυτό θα περάσει. Όμως, όσο βρίσκομαι υπό την επήρεια αυτών των συναισθημάτων είναι επικίνδυνο και αντιπαραγωγικό να λαμβανω σοβαρες αποφάσεις.
3) Εξοικονομώ ψυχικές δυνάμεις και ενέργεια θέτοντας πολύ συγκεκριμένους στόχους. Όταν έχω να μάθω ένα κείμενο ξεκινάω από την πρώτη σελίδα και συνεχίζω με τη δεύτερη και ούτω καθεξής. Δεν πετάγομαι από τη μια σελίδα στην άλλη. Έτσι και στη καθημερινή ζωή προχωράω βήμα βήμα. Μόνο όταν έχω κατακτήσει ένα βήμα πάω στο επόμενο. Δεν μπορώ να τα έχω όλα εδώ και τώρα. Θα δουλέψω και θα πονέσω για να προχωρήσω παρακάτω.
4) Προστατεύω τους γύρω μου και έτσι προστατεύω εν μερη τον εαυτό μου. Φροντίζοντας τους γύρω μου αποκτώ μεγαλύτερη ψυχική δύναμη, γίνομαι ψυχικά πιο ανθεκτικός.
5) Εχω δικαίωμα να νιώθω. Δε βλέπω με κακό μάτι τα συναισθήματα μου. Δεν είναι όλες οι μέρες ίδιες θα εχω καλες και κακες μερες.Να γνωρίζω όμως καλά πως αν δεν ελέγχω τον εαυτό μου δεν ελέγχω και τις καταστάσεις που ζω. Είναι σαν να οδηγώ ένα αυτοκίνητο με σπασμένα φρένα. Όλα αυτά είναι πολύ χρήσιμα μαθήματα ζωής όσον αφορά την πολύτιμη υπομονη και την ανάγκη να είμαστε πάντα έτοιμοι για το καλύτερο και για το χειρότερο.
6) Θέτω βασικά ερωτήματα στον εαυτό μου. Ποιες είναι οι προτεραιότητες μου; Τι θέλω να κάνω τωρα; Τι θέλω να κάνω την επόμενη μέρα, εβδομάδα, μηνα;
7) Αν πιέζομαι ψυχολογικά το δέχομαι και το δουλεύω είτε με βοήθεια είτε μόνος μου. Στηρίζω τον εαυτό μου. Αν νιώθω άβολα να βγω έξω η πιέζομαι στο σπίτι μου βάζω σιγά σιγά λίγο νερό στο κρασί μου και κάνω αυτό που με δυσκολεύει για να βγω από την τρύπα στην οποία έχω πέσει .
8) Συνεργάζομαι με όσους νιώθω και πιστεύω οτι μπορώ να εμπιστευτώ για να λύσω προβλήματα της καθημερινότητας. Συνεργαζομαι ακουγοντας τις ανάγκες των άλλων, αλλά δεν κάνω εκπτώσεις που δε θέλω και δεν μπορώ να επιτρέψω να γίνουν.
9) Προστατεύω τον εαυτό μου από την υπερπληροφόρηση και την παραπληροφόρηση. Χρησιμοποιώ την τεχνολογία, τα ΜΜΕ, τις υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης προς όφελος μου και δεν εποτρέπω να λειτουργούν εις βάρος μου. Φροντίζω να απέχω κατά διαστήματα από την καθημερινή ενημέρωση.
10) Δεν αφήνω κανέναν να εκμεταλλευτεί τα συναισθήματα μου, τους φόβους μου τις αδυναμίες μου. Ούτε καν τον ίδιο μου τον εαυτό που ίσως να βολεύεται παροδικά μέσα στην αδυναμία. Αξίζω, με αγαπάω και προχωράω. Όταν νιώσω έτοιμος.
11) Χτίζω ρουτίνα. Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη την καθημερινότητα. Τη χτίζω με βάση τις ανάγκες μου και κάνω αλλαγές αν κρίνω ότι έτσι πρέπει, αλλά θυμάμαι πως κάθε αλλαγή ακόμη και η θετική αλλαγή, είναι επίπονη. Μας στερεί την αίσθηση ασφαλειας.
Ας μην ξεχνάμε πως όλα τα δύσκολα έχουν αρχή, μέση και τέλος. Η ζωή προχωράει κι εμείς μαζί της. Δεν μπορούμε να παραβούμε αυτόν τον νόμο της φύσης, οπότε ας τον αποδεχτούμε κι ας συνεχίσουμε με ευελιξία, αυτοπεποίθηση και ρεαλιστική αισιοδοξία να αγωνιζόμαστε για το καλύτερο. Όλοι μαζί θα τα καταφέρουμε.
Άλκηστις Κεπαπτσόγλου, ψυχολόγος
