Χρήστος Καρασαββίδης: Κάθε παράσταση είναι μια πολιτική πράξη και οφείλει να παίρνει θέση

Ανήμερα των γενεθλίων του πατέρα τους, τρεις αδερφές αποφασίζουν να του κάνουν ένα δώρο που θα τον στιγματίσει για πάντα… Και κάπως έτσι ξετυλίγεται η ιστορία του έργου «Αυτόχειρες Παρθένοι | Dollhouse», το οποίο ανεβαίνει για τρεις μόνο ημέρες στη σκηνή του Θεάτρου Αυλαία. Στο τιμόνι της παράστασης βρίσκεται ο ασταμάτητα δημιουργικός Χρήστος Καρασαββίδης, ο οποίος, μέσα από τη δουλειά του ως σκηνοθέτης και συγγραφέας, εκφράζει για ακόμη μία φορά τους προβληματισμούς όλων μας γύρω από την οικογένεια, την κοινωνία, τη γυναίκα και την τέχνη.

Η παράσταση «Αυτόχειρες Παρθένοι | Dollhouse» εμπνέεται από την αντίστοιχη ταινία που με τη σειρά της εμπνέεται από τη σχετική νουβέλα. Πόσο συνομιλούν μεταξύ τους, αλλά και με τη ζωή, τα διαφορετικά είδη τέχνης;

Στην πραγματικότητα, σε αυτή την παράσταση δεν υπάρχει ένα πλέγμα διακειμενικότητας που να τα καλύπτει όλα. Αυτός ήταν και ο λόγος που στον τίτλο προσετέθη και ο υπότιτλος “Dollhouse”. Το κείμενο της παράστασης ορμάται μεν από την τελική αυτοχειρία 3 αδελφών κοριτσιών αλλά έχει μια τελείως διαφορετική ιστορία, τοποθετημένη στην Αθήνα του σήμερα και με μια εντελώς διαφορετική αιτία. Θα έλεγα πως από την ταινία και το βιβλίο εμπνεύστηκα τον τίτλο και το πλαίσιο κι από την πνιγερή καθημερινότητα την ουσία και το θέμα.

Θεωρείτε ότι η «αγία ελληνική οικογένεια» αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου; Οι παθογένειές της εξαλείφονται ή απλώς διαφοροποιούνται από γενιά σε γενιά;

Νομίζω πως τα πάντα είναι θέμα παιδείας, μόρφωσης και εκπαίδευσης. Είναι αλήθεια πως πολλά πράγματα που θεωρούσαμε πως έχουν εξαλειφθεί, επιμένουν να βασανίζουν την κοινωνία σαν επάρατες αρρώστιες. Θεωρώ πως επειδή ακριβώς οι κοινωνίες είναι ζωντανοί οργανισμοί που εξελίσσονται, αρκετές πληγές έχουν επουλωθεί ή δεν ματώνουν εν πάση περιπτώσει τόσο συχνά αλλά ακούγοντας κάθε μέρα και για μια καινούρια κτηνωδία, δεν μπορούμε να κρυβόμαστε. Βία υπήρχε και υπάρχει δυστυχώς ακόμα. Και η προφανώς κακώς εννοούμενη «Αγία ελληνική οικογένεια» που εξακολουθεί να υφίσταται πίσω από τις κλειστές πόρτες είναι ένα ακόμα δείγμα πως δυστυχώς δεν αλλάζουν οι καιροί. Ή τουλάχιστον δεν έχουν αλλάξει ακόμα.

Σε μια οικογένεια – πόσο μάλλον σε μια κοινωνία – μέσα στην οποία ασφυκτιούμε, πόσο εύκολο είναι να φτάσει κάποιος στα άκρα;

Σε σπίτια σαν αστικά κελιά, με τον ζυγό της πατριαρχίας πάνω από τα κεφάλια των μελών της, ασφαλώς δεν μπορεί να υπάρχει ισορροπία. Όταν τα πάντα κρέμονται από μια κλωστή κι ο φόβος, η μιζέρια κι η δυστυχία είναι διάχυτα, όλες οι αντιδράσεις είναι ακραίες. Το θέμα δεν είναι όμως η εξισορρόπηση σε τέτοιες περιπτώσεις. Είναι η τιμωρία του θύτη και η λύτρωση των θυμάτων.

Λολίτα, Τέσσερα κοριτσάκια, Αυτόχειρες Παρθένοι – τρεις παραστάσεις σας όπου πρωταγωνιστεί το γυναικείο φύλο. Είναι συνειδητή αυτή η επιλογή και γιατί;

Ναι, ασφαλώς. Η νιότη των ανθρώπων, με την ονειροπόληση και την άγνοια κινδύνου, με την ορμή, την πλεονεξία και την ομορφιά της είναι ανεπανάληπτη. Και τα τρία αυτά έργα, με όλη τη διαφορετικότητα στην γραφή τους -Ναμπόκοφ, Πικάσο, Ευγενίδης- υπήρξαν για μένα καθοριστικά στο να με επηρεάσουν και να με κάνουν να γράψω τις δικές μου εκδοχές πάνω σε αυτά με ολοκαίνουρια κείμενα, όπως έκανα και τώρα με τις «Αυτόχειρες Παρθένους | Dollhouse». Εκτός αυτού, υπάρχουν δύο καθοριστικοί παράγοντες που οδηγούν μέχρι τώρα τις παραστάσεις μου αλλά κι εγγενώς την τέχνη μου: το ένα είναι πως θεωρώ τη γυναίκα ως ύπαρξη ένα σύμβολο δύναμης, ομορφιάς και συνέχειας της ζωής και το δεύτερο πως πιστεύω πως η ευαισθησία των γυναικών ηθοποιών αναδεικνύουν καλύτερα μέσω του λόγου τα κείμενά μου.

Ως καλλιτέχνης διαθέτετε ένα βήμα στα social media, μέσα από το οποίο σχολιάζετε την επικαιρότητα και παίρνετε θέση, διατηρώντας ένα ενεργό κοινωνικό προφίλ. Πιστεύετε ότι ένας από τους σκοπούς της τέχνης είναι η εμπλοκή της με την επικαιρότητα; Μπορούν οι καλλιτέχνες να αλλάξουν τα πράγματα γύρω μας και με ποιον τρόπο;

Θεωρώ αυτονόητο πως όλοι πρέπει να παίρνουμε μέρος στον δημόσιο διάλογο, να ασχολούμαστε με τα κοινωνικά και πολιτικά θέματα και να εκφέρουμε άποψη. Κι αν θέλουμε να το δούμε και λίγο πιο συγκεκριμένα κάθε παράσταση είναι μια πολιτική πράξη και οφείλει να παίρνει θέση. Δεν μπορώ καθόλου τους απολιτίκ ανθρώπους, πόσο μάλλον τους καλλιτέχνες που δεν παίρνουν θέση μέσω της τέχνης τους. Ασφαλώς και δράττομαι του βήματος που μου δίνουν τα social media κι εκφράζω την άποψή μου στα θέματα που με απασχολούν και δεν έχω κανένα πρόβλημα να πάρω ξεκάθαρη ιδεολογική θέση. Δεν νομίζω πως συγκεκριμένα οι καλλιτέχνες μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο· μπορούν όμως μέσω της τέχνης και του λόγου τους να κινητοποιήσουν άλλους ανθρώπους που μπορούν να τον αλλάξουν αν συσπειρωθούν.

Τι σημαίνουν για εσάς και πώς βιώνετε όλα αυτά που συμβαίνουν αυτή την εποχή;

Ζούμε σε άγριες εποχές, σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει με ταχείς ρυθμούς. Λυπάμαι πάρα πολύ που ζω σε μια χώρα με ακραίες ταξικές ανισότητες, με τρομακτική αστυνομική βία, με έλλειψη κάθε είδους ευαισθησίας, τιμιότητας κι ενσυναίσθησης. Δεν υπάρχει από το κράτος ίχνος εκτίμησης και συμπάθειας στην ανθρώπινη υπόσταση, δεν υπάρχει καμία επίκληση στην αξιοπρέπεια, την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη. Βιώνουμε μέρες σκληρής Δεξιάς, δυστυχώς.

Πρόσφατα ξεκινήσατε τη λειτουργία ενός εργαστηρίου υποκριτικής για επαγγελματίες αλλά και ερασιτέχνες ηθοποιούς. Πόσο εύκολα εναλλάσσετε τους ρόλους του δημιουργού και του δασκάλου;

Κάνω πολλά χρόνια μαθήματα και σεμινάρια σε επαγγελματίες και ερασιτέχνες ηθοποιούς και πρόσφατα απέκτησα κι ένα δικό μου στούντιο υποκριτικής. Θα μου επιτρέψετε όμως να μην δεχτώ τον ρόλο του δασκάλου, μου φαίνεται πολύ μεγάλο το βάρος της λέξης και δεν νιώθω έτσι. Περισσότερο προσπαθώ να δείχνω τον υποκριτικό μου δρόμο στους νέους καλλιτέχνες και να τους κοινωνώ την πεποίθησή μου για το θέατρο. Κι αν καταφέρνω να εμπνέω έστω έναν μέσω των παραστάσεων, των κειμένων και των εργαστηρίων μου, είναι για μένα φοβερά τιμητικό.

Έχοντας στο ενεργητικό σας μία σειρά από sold out αλλά και αμφιλεγόμενες παραστάσεις, πώς αντιλαμβάνεστε προσωπικά την έννοια της «επιτυχίας»;

Τα sold out είναι κάποιες φορές και λίγο θέμα συγκυριών στο θέατρο, δεν θεωρώ πως είναι δείγμα αξιολόγησης της ποιότητας μιας παράστασης. Ασφαλώς και είμαι χαρούμενος αν το θέατρο έχει πολλούς θεατές γιατί δείχνει μια αποδοχή της δουλειάς που έχουμε ομαδικώς κάνει, αλλά περισσότερο με αγγίζει να βλέπω κατά τη διάρκεια της παράστασης ανθρώπους να δακρύζουν ή να χαμογελούν, να χειροκροτούν μέσα από την καρδιά τους και να περιμένουν στο τέλος απλώς και μόνο για να πουν ένα «συγχαρητήρια». Αυτό για μένα είναι επιτυχία.

Μετά την ολοκλήρωση των «Αυτόχειρων Παρθένων», τι νέο να περιμένουμε από εσάς;

Οι «Αυτόχειρες Παρθένοι» θα παίζουν αν όλα πάνε καλά μέχρι τις 9 Απριλίου κι εκτός αυτού συνεχίζω να παραδίδω μαθήματα υποκριτικής και δημιουργικής γραφής στα εργαστήριά μου.

Βεβαίως υπάρχει και μια μεγάλη πρόκληση, γιατί έχω αναλάβει για τρίτη χρονιά την καλλιτεχνική επιμέλεια του Adapt Festival που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο στο Tempus Verum. Οπότε μαζί με μια εξαιρετική δημιουργική ομάδα θα προσπαθήσουμε να οργανώσουμε και να παραδώσουμε στο Tempus Verum ένα φεστιβάλ που θα αναδείξει όσο καλύτερα γίνεται τις νέες θεατρικές ομάδες.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Αυτόχειρες Παρθένοι | Dollhouse
Κείμενο – Σκηνοθεσία – Μουσική επιμέλεια: Χρήστος Καρασαββίδης
Παίζουν: Μάιρα Άμσελεμ, Σεμέλη Μητροπούλου, Ναταλία Πελέκα
Σκηνογράφος: Στέφανος Λώλος
Φωτογραφίες: Κώστας Γκιόκας
Παραγωγή: Tempus Verum

Πότε: 24-26 Μαρτίου 2023
Πού: Θέατρο Αυλαία
Ώρες παραστάσεων: Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 21:00
Εισιτήρια: 18€ κανονικό, 16€ φοιτητικό, ανέργων, ΑμεΑ
Προπώληση: Ταμείο θεάτρου ΑΥΛΑΙΑ και viva.gr

Συνέντευξη στη Λία Κατσανά