Ακραίες καταστάσεις, ακραίες αλλαγές, ακραίες αντιδράσεις. Η ζωή μας μοιάζει να ακροβατεί σε συνθήκες που καθημερινά μας ωθούν στα όριά μας. Πώς βρίσκουμε την ισορροπία που τόσο έχουμε ανάγκη; 9 πρόσωπα από διαφορετικούς χώρους και με διαφορετική ιδιότητα μιλούν στην ΠΡΑΞΗ για όλα όσα βιώνουν γύρω τους ως ακραία και περιγράφουν στιγμές που τους οδήγησαν στα άκρα.
ΡΩΤΗΣΑΜΕ…
01. Τι θεωρείς ακραίο στην κοινωνία σήμερα;
02. Έφτασα στα άκρα όταν… (συμπλήρωσε τη φράση)
Δάφνη Μπεχτσή
Ιδρύτρια και CEO του Cinobo, της πρώτης ελληνικής streaming πλατφόρμας κινηματογράφου.
01. Το ότι αφήνουμε να πνίγονται χιλιάδες απεγνωσμένοι άνθρωποι στη θάλασσα και εμείς υψώνουμε φράχτες για να πνιγούν και άλλοι. Τον ρατσισμό. Μου φαίνεται αδιανόητο να κρίνεται κάποιος, ή ακόμη χειρότερα να κινδυνεύει, βάσει κάποιου χαρακτηριστικού του. Θα μπορούσαμε πολλά να χαρακτηρίσουμε ακραία το 2023 – βλέπουμε τον πλανήτη να καταστρέφεται σιγά σιγά – αλλά το τυφλό μίσος και η στροφή του ενός ενάντια στον άλλο με μεγάλες λαϊκίστικες και φασίζουσες ιδέες, με τρομάζει περισσότερο από όλα.
02. Είδα τον άνθρωπο ο οποίος ήταν ο κύριος υπεύθυνος για την τραγωδία των Τεμπών, να βγαίνει πρώτος σε ψήφους δύο μήνες μετά. Όταν άκουσα για το ναυάγιο ανοικτά της Πύλου. Όταν είδα τις εικόνες που άφησε πίσω της η κακοκαιρία Daniel. Θεωρώ ακραίο ότι όλα αυτά τα επιτρέπουμε εμείς οι ίδιοι με τις επιλογές μας και το σύστημα το οποίο διαιωνίζουμε με αυτές. Και αν έπρεπε να θυμηθώ μία πιο προσωπική ακραία στιγμή, θα αφορούσε πάλι την απώλεια. Στο δικό μου μυαλό, είναι μάλλον ένας λόγος που απόλυτα δικαιολογεί το να φτάσεις ψυχικά στα άκρα. Κι επειδή συνήθως μιλάμε για ή μέσα από ταινίες, να μία που κάνει εικόνα και τις δύο απαντήσεις μου εδώ: Moonlight (2016).
Μιχάλης Ποργιάζης
Χορευτής, χορογράφος, δάσκαλος χορού
01. Δυστυχώς στις μέρες μας ακραίο θεωρώ το γεγονός πως δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένο τίποτα. Η ανασφάλεια για τα πάντα έχει μεγαλώσει σε τέτοιο βαθμό, που δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για το αν θα ζεις την επόμενη μέρα. Επισκέπτεσαι ένα κτίριο και δεν ξερεις αν πληροί τους κανόνες ασφαλείας, πηγαίνεις ένα ταξίδι και δεν ξέρεις αν θα φτάσεις στον προορισμό σου, επισκέπτεσαι μια χώρα και δεν ξέρεις αν θα επιστρέψεις ζωντανός. Σαν καλλιτέχνης, πολλές φορές εμπνέεσαι από κοινωνικά φαινόμενα και γεγονότα της καθημερινότητας για να δημιουργήσεις, ωστόσο πλέον η οργή, ο θυμός και η απογοήτευση δεν μου επιτρέπουν να σκεφτώ καθαρά και να δομήσω τη σκέψη μου, ώστε να περάσω ένα σαφές μήνυμα μέσα από την τέχνη μου.
02. Συνειδητοποίησα πως η Ελλάδα δεν έχει να μου προσφέρει τίποτα πλέον σαν καλλιτέχνη και υπάρχει μηδαμινή στήριξη της τέχνης που εκπροσωπώ. Οι ιδέες, οι καινοτομίες και οι καλλιτεχνικές μου ανησυχίες έχουν πνιγεί στη λάσπη των παλιακών προτύπων και της νόρμας που ορίζει η κοινωνία. Οι ευκαιρίες πλέον είναι ελάχιστες και συνήθως εξυπηρετούνται από συμφέροντα και καθιερωμένες καταστάσεις που επαναλαμβάνονται χρόνια τώρα. Σαν νέος καλλιτέχνης, θέλει τρομερή προσπάθεια και κότσια να προσπαθήσεις να επιβιώσεις σε ένα τέτοιο κοινωνικό κατεστημένο, χωρίς να αλλοιώσεις τα πιστεύω και τις ηθικές σου αξίες.
Χρήστος Καρασαββίδης
Σκηνοθέτης, ηθοποιός, συγγραφέας
01. Εξ΄ ορισμού η κοινωνία μας είναι ένα σφαγείο σωμάτων και ψυχών που βρίθει ταξικών ανισοτήτων, μισαλλοδοξίας και ρατσιστικής ιδεολογίας. Και δυστυχώς ζούμε σε καιρούς που έχουμε συμφιλιωθεί τόσο πολύ με τη χυδαιότητα, την κακοποίηση και την υποτίμηση της προσωπικότητας, που πλέον δυσκολευόμαστε να φανταστούμε τι μπορεί πια να είναι ακραίο. Κι αυτό το κοινωνικό απόστημα είναι που παλεύουμε να σπάσουμε. Ακραίο είναι να διαχωρίζονται οι άνθρωποι σε χρώματα, φυλές και σεξουαλικούς προσανατολισμούς· ακραίο είναι να υπάρχουν ρατσιστές και φασίστες· ακραίο είναι να υπάρχει ένα τόσο διογκωμένο ταξικό πρόβλημα· ακραίο είναι να υφίσταται εργασιακή, οικογενειακή και κάθε είδους κακοποίηση· ακραίο είναι καθετί δεν επιτρέπει στους ανθρώπους να ζουν ελεύθεροι.
02. Όταν πήγα πρώτη φορά σχολείο, όταν το αποχαιρέτησα, όταν μπήκα στο Θέατρο Τέχνης, όταν σκηνοθέτησα την πρώτη μου παράσταση, όταν ερωτεύτηκα πρώτη φορά, δεύτερη φορά, τρίτη, τέταρτη, κάθε φορά, όταν είδα την αποκτήνωση της κοινωνίας, όταν άκουσα πως τον Δεκέμβριο του 2008 και τον Σεπτέμβριο του 2013 δυο παιδιά έπεσαν νεκρά από τα οπλισμένα χέρια του φασίστα, όταν συνειδητοποίησα πως η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, όταν αποφάσισα να συνεχίζω όμως να ελπίζω σ΄ αυτό, όταν βούτηξα στα ανταριασμένα κύματα της νιότης μου για να φτιάξω παραστάσεις και ξαναβούτηξα κάθε φορά που απελπιζόμουν, όταν άκουσα τους «Αλιείς Μαργαριταριών» του Μπιζέ και είδα την «Ερωτική Επιθυμία» του Γουόνγκ Καρ Γουάι, μα πιο πολύ όταν πήρα απόφαση πως σ’ αυτόν τον κόσμο δεν είμαστε τίποτε άλλο παρά περαστικοί που ψάχνουμε τον δρόμο μας.
Φάνης Δέλλιος
Πρόεδρος του συλλόγου συμπαράστασης σε άτομα με προβλήματα εθισμού «Αρωγή 12+»
01. Για μένα είναι οι αντιφάσεις που υπάρχουν στην ελληνική οικογένεια. Σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες «πυλώνας» της ελληνικής κοινωνίας θεωρείται το δέσιμο της ελληνικής οικογένειας. Δυστυχώς, αυτό το «δέσιμο» λειτουργεί αποτρεπτικά προς τη λύση σε σοβαρά θέματα ψυχικής υγείας. Συγκεκριμένα, σε θέματα όπως η διαταραχή του εθισμού, η οικογένεια λειτουργεί περισσότερο στο να στηρίζει το πρόβλημα. Λόγω κακής πληροφόρησης ή συναισθηματικής αδυναμίας – συνεξάρτησης – κάνει όλες τις λάθος κινήσεις, αντίθετα προς τη λύση. Κρυβει το πρόβλημα, δεν ζητάει βοήθεια από τους ειδικούς, θεωρεί αδύναμο χαρακτήρα τον άνθρωπο που έχει το πρόβλημα, δεν βάζει ΟΡΙΑ, στηρίζει οικονομικά το πρόβλημα, αντιδρά με πανικό, θυμό και βία στον ασθενή/άνθρωπο με το πρόβλημα ψυχικής υγείας. Τα τελευταία 15 χρόνια δουλεύω ως ομαδικός ψυχοθεραπευτής σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, με εξειδίκευση στη διαταραχή του εθισμού και αυτό που έχω αποκομίσει ως εμπειρία είναι το εξής: με «σημαία» τη διαστρεβλωμένη αγάπη δυστυχώς μπαίνουν εμπόδια στο να ζητήσει βοήθεια ο άνθρωπος που έχει το πρόβλημα και υποφέρει. Η ελληνική οικογένεια θα πρέπει να είναι ΚΑΘΕΤΗ και να φτάσει στα άκρα, βάζοντας ΟΡΙΑ για να στηρίξει τη λύση και όχι τη διαταραχή του εθισμού.
02. Προσωπικά λόγω δεκάχρονης βιωματικής εμπειρίας πολυτοξικομανίας έφτασα στα άκρα αρκετές φορές κάνοντας αλόγιστη χρήση ναρκωτικών. Τελικά βρήκα λύση φτάνοντας στα άκρα μία μέρα τη φορά, κάνοντας πλήρη αποχή, προχωρώντας στο πνευματικό ταξίδι αυτογνωσίας των «12 βημάτων» και φτάνοντας ήδη στα 25 χρόνια πλήρους αποχής από όλες τις ουσίες – συμπεριλαμβανομένου και του αλκοόλ – και συνεχίζω…
Δρ. Μαρία Τσιάκα
Διευθύντρια του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών
01. Θεωρώ ότι η μεγαλύτερη ακρότητα στη σημερινή εποχή είναι η υποτίμηση της ανθρώπινης διάνοιας, καθώς οι πανανθρώπινες αξίες καταβυθίζονται στον βωμό του υλισμού και αέναου κέρδους σε όλα τα επίπεδα. Δυστυχώς, ο υπερτονισμός της ύλης και της ψευδούς εικόνας χρησιμοποιούνται ως μέσα αυταξίας και αυτοεκπλήρωσης. Με μεγάλη μου λύπη διαπιστώνω ότι στην παραπάνω παγίδα έχουμε πέσει εμείς οι γυναίκες, καθώς ακολουθούμε κοινωνικές τάσεις και σχήματα που μας υποτιμούν και μας μεταμορφώνουν σε «σκλάβες» εικόνας, αγνοώντας το πραγματικό δυναμικό μας. Αποκαρδιώνομαι όταν βλέπω τη θηλυκή ενέργεια που απορρέει από τη δύναμη των ρόλων μάνας, κόρης, γυναίκας να υπολογίζεται και να μετατρέπεται σε κιλά, πόντους και πολλές selfies. Θλίβομαι ως ειδικός και γυναίκα όταν γίνομαι μάρτυρας της λαίλαπας των διατροφικών διαταραχών, οι οποίες ακυρώνουν ό,τι πιο χαρισματικό υπάρχει… τη γυναικεία φύση! Πιστεύω ότι εμείς οι γυναίκες πρέπει να πολεμήσουμε ό,τι μας πολεμά και μας καταστρέφει, αρκεί να δούμε στον καθρέφτη την αντανάκλαση της ψυχής μας και να καταλάβουμε ότι το νόημα της ζωής είναι πέρα από τον διαστρεβλωμένο καθρέπτη.
02. Χρειάστηκε να υπερασπιστώ τον εαυτό μου μετά από ένα απεχθές και σεξιστικό σχόλιο για ένα σημείο του σώματός μου, από έναν άγνωστο οδηγό στο γκαράζ του πλοίου. Φυσικά, ήταν τόσο θρασύδειλος που στο τέλος έκανε τον χαζό επειδή δεν πτοήθηκα, σκεπτόμενη το ανάλογο bullying που έχουν δεχτεί από τρίτους οι περισσότερες ασθενείς μου.
Μελίνα Γεωργούδα
Ζωγράφος
01. Αυτό που με σοκάρει στις μέρες μας είναι η κακία, το μίσος και η ανάγκη κάποιου να απαξιώσει, να ταπεινώσει, να βλάψει κάποιον άλλο προκειμένου να καλύψει δικά του κενά. Είναι για μένα αδιανόητο πως πολλοί από εμάς ξοδεύουμε ατελείωτο χρόνο μέσα στην ημέρα για κουτσομπολιό, σχόλια σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μετάδοση ανακριβών «ειδήσεων», αγενή συμπεριφορά σε προσωπικό και εργασιακό περιβάλλον. Γινόμαστε «τιμωροί», αφοριστικοί με συνανθρώπους μας, χωρίς να μας αφορούν οι συνέπειες, σε μια άρνηση να αντιμετωπίσουμε τα δικά μας «θέματα». Νομίζουμε ότι, αν μειώσουμε τους άλλους ή αν τους κάνουμε κακό, με κάποιο τρόπο θα απαλύνουμε τις δικές μας πληγές. Δυστυχώς αυτό δεν θα συμβεί ποτέ. Η εκδικητικότητα και η έλλειψη ορίων είναι καταστροφική. Δεν μας επιτρέπει να προχωράμε μπροστά ως άνθρωποι και ως κοινωνία. Παραμένουμε υπανάπτυκτοι και εγκλωβισμένοι με τους δαίμονές μας. Προσωπικά, κάθε φορά που χρειάζεται να αντιμετωπίσω τέτοιου είδους συμπεριφορές, προσπαθώ να θυμάμαι πως αυτοί οι άνθρωποι κουβαλάνε μεγαλύτερο βάρος. Το να δουλεύεις με τον εαυτό σου εμπεριέχει πόνο και επιμονή. Κάτι που λίγοι αντέχουν.
02. Στο παρελθόν ήμουν πιο ευέξαπτη και έφτανα στα άκρα ακόμη και σε περιπτώσεις απλής καθημερινής τρέλας. Κάποιος που πάει να σου «φάει» τη θέση στο πάρκινγκ, μια αγενής εξυπηρέτηση, μια σοβαρή αδικία, προσβολή της προσωπικότητάς μου. Οι λόγοι που το πυροδοτούσαν είχαν να κάνουν κυρίως με αδικία, αδιαφορία, αδυναμία συνεννόησης. Πλέον, φροντίζω να το διαχειρίζομαι με περισσότερη ανεκτικότητα, μιας και έχω διαπιστώσει ότι με αυτόν τον τρόπο έφθειρα αποκλειστικά εμένα την ίδια. Ο μόνος λόγος που θεωρώ ότι θα έφτανα πια στα άκρα θα ήταν για να προστατέψω το παιδί μου.
Γιώργος Κόφτης
Εικαστικός
01. Είναι πολλά που μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς ακραία στην εποχή που διανύουμε. Αλλά οι ακρότητες συνήθως χαρακτηρίζουν άτομα και όχι το σύνολο της κοινωνίας. Αυτό ίσως είναι κάτι που θέλω να πιστεύω, αν ισχύει ακριβώς ή όχι δεν το γνωρίζω. Όμως, αυτό για το οποίο είμαι απογοητευμένος όταν το παρατηρώ είναι η ακραία πόλωση. Ζούμε σε μια εποχή βίας και διάχυτης έκφρασής της χωρίς ιδιαίτερα φίλτρα. Αυτό δεν ξέρω αν πάλι χαρακτηρίζει το σύνολό μας, αλλά δυστυχώς μέσω των μέσων μαζικής επικοινωνίας και κοινωνικών δικτύων παίρνει διαστάσεις που κάνουν κακό. Εμφανίζεται μια ακραία κοινωνία χωρίς να είναι, και αυτό το φαινόμενο είναι δυστυχώς επικίνδυνο και λανθασμένο.
02. Σε νεότερη ηλικία όταν, για να βρω εμένα, στην ουσία με έχασα μέσα σε ένα παραλήρημα από δουλειές και υποχρεώσεις. Σε μια ακραία μάλλον εργασιομανιακή κατάσταση που τελικά μου έκανε κακό. Το μόνο καλό εκείνης της εποχής ήταν το μάθημα που πήρα για να μην το ξανακάνω. Να μάθω να μου βάζω όρια και να αξιολογώ καλύτερα τις έννοιες γύρω μου, είτε αυτές αφορούν λεφτά, είτε χρόνο ή κοινωνική καταξίωση.
Ζωή Γιαννοπούλου
Δικηγόρος, ΔΝ
Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
ΥΔ, ΗΒ, ΗΠΑ, Σιγκαπούρη
01. Tη βία, από την πιο απλή καθημερινή μορφή της μέχρι την πιο ακραία, την ενδοοικογενειακή, την οπαδική, την πολιτική, την οικονομική βία, η οποία μετατρέπεται σε οργανωμένο έγκλημα. Με σοκάρει η βία ως ιδεολογία, ιδίως η βία των ανηλίκων, η βία εναντίον των γυναικών και των παιδιών. Η συνειδητοποίηση της κατάστασης της πολυπολιτισμικής μας κοινωνίας επιβάλλεται τόσο κατά τη διάρκεια της σχολικής εκπαίδευσης, όσο και στη ζωή γενικότερα ως γενικό πρότυπο συμπεριφοράς και στοιχείο του σύγχρονου πολιτισμού και της παιδείας μας. Ο σεβασμός του άλλου αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση και το κατάλληλο μέσο για την αποφυγή δημιουργίας διαφόρων μορφών κοινωνικού αποκλεισμού, διακρίσεων και φοβικών ή εχθρικών στάσεων απέναντι στο διαφορετικό.
02. Έφτασα στα άκρα για την κατανόηση της ανεκτικότητας, της συναίνεσης και της διαφωνίας μέσω του θεσμού της διαμεσολάβησης. Για τον άνθρωπο δεν υπάρχει πιο απελπιστική στιγμή από εκείνη που αποκτά συνείδηση της αδικίας. Οι μικρές ή μεγαλύτερες επαναστάσεις της ανθρωπότητας έγιναν, πέρα από την ελευθερία, για τη δικαιοσύνη, και η δικαιοσύνη είναι βαθιά συνυφασμένη με την κοινωνική ειρήνη. Μέσω της διαμεσολάβησης, προσπαθώ να εμπεδώσω τις αρχές της συναίνεσης στην κοινωνία και στην οικογένεια, με ηθική επίγνωση των προβλημάτων του άλλου ανθρώπου και με δημιουργική διάχυση της αλληλεγγύης.
Ορέστης Τζιόβας
Ηθοποιός
01. Όπως φαίνεται, ο καπιταλισμός βρίσκεται σε κρίση. Τα άκρα του όλο και απομακρύνονται. Πολύ (λίγοι) πλούσιοι και πολύ (πολλοί) φτωχοί. Ακραίο είναι ένας άνθρωπος να αναζητά τροφή κι ένας άλλος να προβληματίζεται για το ποιο από τα πιο εκλεκτά εδέσματα να διαλέξει. Ακραίο είναι να συντελείται μια γενοκτονία από μια φυλή που παρά τρίχα γλίτωσε από την ίδια τύχη. Ακραίο είναι να μην μας αγγίζει πια η δυστυχία του διπλανού μας. Ο ίδιος ο πολιτισμός που δημιουργήσαμε μας καταπίνει. Είναι τόσο μεγάλη η αγωνία της επιβίωσης, που δεν προλαβαίνεις να σκεφτείς πως το πρόβλημα του διπλανού σύντομα θα γίνει και δικό σου. Είναι ακραίο να λοιδορούνται άνθρωποι λόγω της διαφορετικότητάς τους. Ακραίος και ο φανατισμός σε όλες τις μορφές του. Ο φασισμός. Αν προσπαθήσουμε να φέρουμε τα δικά μας άκρα λίγο πιο κοντά, μπορεί να πλησιάσουν μεταξύ τους και όλης της ανθρωπότητας.
02. Έφτασα στα άκρα όταν ένας οδηγός ταξί, σε μια λογομαχία με μια γυναίκα οδηγό ποδηλάτου, βγήκε από το όχημά του και πήγε να χειροδικήσει.
Συνεντεύξεις:
Ελένη Ομήρου
Λία Κατσανά
