Το 1952, η Ρόζαλιντ Φράνκλιν αποτύπωσε σε μία φωτογραφία το ανθρώπινο DNA. Όμως, ποτέ δεν διακρίθηκε για το επίτευγμά της, ίσως επειδή ήταν γυναίκα. Την αληθινή ιστορία της σπουδαίας ερευνήτριας μετέφερε στο θέατρο η Anna Ziegler, και τώρα το “Photograph 51” ανεβαίνει στο Θέατρο Αυλαία με πρωταγωνίστρια τη Λένα Δροσάκη. Λίγο πριν την έναρξη των παραστάσεων, η ηθοποιός μιλά στο Praximag για την άδικη αντιμετώπιση των γυναικών από την κοινωνία, για τη βία, τη μητρότητα, αλλά και τη βαθιά αγάπη της για τον χώρο του θεάτρου.
Πρωταγωνιστείτε στο “Photograph 51”, ένα έργο που αφηγείται στο κοινό την αληθινή ιστορία της Ρόζαλιντ Φράνκλιν. Τι βαρύτητα έχει για εσάς η ερμηνεία μίας πραγματικής γυναίκας και ειδικά μίας ερευνήτριας που δεν αναγνωρίστηκε όσο έπρεπε;
Κάθε ρόλος που παίζω με αγγίζει, και γι’ αυτό ακριβώς τους επιλέγω. Η περίπτωση της Ρόζαλιντ με συγκίνησε πολύ βαθιά στην ψυχή, οπότε το να μοιράζομαι την ιστορία της κάθε βράδυ μαζί με το κοινό δεν το νιώθω σαν βάρος, αλλά περισσότερο σαν υποχρέωση απέναντί στην ίδια. Η αλήθεια είναι ότι το θέατρο δεν είναι μόνο φαντασία, γιατί υπάρχει ταύτιση με τους ρόλους και κατανόηση του πόνου του ανθρώπου που βρίσκεται πάνω στη σκηνή. Οι ρόλοι είναι συναισθήματα, υπάρχει μία τεράστια γκάμα συναισθημάτων και οι ηθοποιοί με τη σειρά μας επιλέγουμε ορισμένα από αυτά για την πραγμάτωση του ρόλου, ο οποίος εν τέλει είναι ένας άνθρωπος. Μπορεί να είναι φανταστικός, όμως κάποιος, κάποτε έχει νιώσει τα συναισθήματά του. Στο έργο μας, το ψυχογράφημα της Ρόζαλιντ ολοκληρώθηκε με τόσο ωραίο τρόπο χάρη στην τρομερή έρευνα που έκανε η Ziegler. Έτσι, βλέπουμε ότι η ζωή γίνεται θέατρο, το θέατρο είναι ζωή, και αυτή είναι η μαγεία της αρμονικής τους σχέσης.
Μπορείτε να μας εξηγήσετε από πού προκύπτει ο τίτλος της παράστασης;
Κατά την εποχή που διαδραματίζεται το έργο, απαιτούνταν περίπου 72 ώρες για την εμφάνιση μίας φωτογραφίας. Η αρίθμηση των φωτογραφιών ήταν μέρος αυτής της δύσκολης διαδικασίας, και η Photograph 51 ήταν αυτή στην οποία είδαν ότι το DNA αποτελείται από μία διπλή έλικα. Ακόμα και η φύση μας λέει ξεκάθαρα ότι το μαζί είναι πιο ισχυρό.
Παρά τις αλματώδεις προόδους και τη συνεισφορά της στην ανθρωπότητα, πολλές φορές η επιστήμη αμφισβητήθηκε έντονα – ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πανδημίας. Σε τι πιστεύετε ότι οφείλεται αυτή η τάση δυσπιστίας απέναντί της;
Αρχικά, η έλλειψη γνώσης και εκπαίδευσης. Από εκεί και πέρα, η τόσο μεγάλη εξέλιξη της επιστήμης μας καθιστά αδύναμους απέναντί της. Και δυστυχώς, είναι στη φύση μας να μην μπορούμε να την κατανοήσουμε ή να δεχτούμε αυτό που συμβαίνει, οπότε αντιδρούμε με ανάλογο τρόπο.
Στην πορεία της εξέλιξής του, ο κλάδος της ιατρικής έχει θέσει συχνά το γυναικείο φύλο και τα ζητήματά του στο περιθώριο. Ποια θεωρείτε ότι είναι η κοινωνική ευθύνη της επιστήμης αυτής απέναντι στη γυναίκα;
Θα έλεγα ότι η ευθύνη ανήκει περισσότερο στους ανθρώπους που εκπροσωπούν την επιστήμη, δηλαδή στους ίδιους τους ερευνητές. Ένας τέτοιος άνθρωπος ήταν και η Ρόζαλιντ. Κατάφερε να μπει μέσα σε αυτή την ανδρική κοινότητα με πολύ κόπο, και το πλήρωσε πάρα πολύ ακριβά. Πάντως, είναι συγκλονιστικό το γεγονός ότι ερευνήτριες του σήμερα έρχονται να δουν την παράσταση και μου λένε ότι δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα. Ακόμα τις αμφισβητούν και ακόμα γίνονται αποδέκτριες συγκεκριμένων συμπεριφορών. Όμως, αυτό δεν το βλέπουμε μόνο στον χώρο της επιστήμης. Υπάρχει παντού: στην εργασία με τη διαφορά στους μισθούς ανδρών-γυναικών ή ακόμα και στα σπίτια όπου γυναίκες κακοποιούνται και νεαρά κορίτσια πέφτουν θύματα βιασμού. Η αντιμετώπιση προς τις γυναίκες παραμένει άδικη, ίσως λόγω της σωματικής ικανότητας των ανδρών, δεν ξέρω… Αν όμως είχε εξαλειφθεί το φαινόμενο της αδικίας, δεν θα συνέβαιναν και όλα τα υπόλοιπα.
Πήρατε τη δύσκολη αλλά γενναία απόφαση να καταθέσετε στη δίκη του Πέτρου Φιλιππίδη. Πώς πιστεύετε ότι η στάση σας επηρέασε άλλες γυναίκες που έχουν βιώσει βία ή κακοποίηση;
Εγώ το έκανα για δικούς μου προσωπικούς λόγους, και οι γυναίκες που ήρθαν – και έρχονται ακόμα και σήμερα – μου μίλησαν για τα δικά τους βιώματα. Όταν σου συμβαίνει κάτι τέτοιο και το μοιράζεσαι, πολλοί άνθρωποι αισθάνονται τρομερά οικεία μαζί σου. Νιώθουν ότι κάπου μπορούν να ακουμπήσουν. Υπήρξαν γυναίκες που με πήραν αγκαλιά και με ευχαρίστησαν γιατί βρήκαν τη δύναμη να μιλήσουν για την κακοποίησή τους αλλά και τρόπο να την αντιμετωπίσουν. Αυτό είναι κάτι που με συγκινεί, γιατί αισθάνομαι ότι έχουμε καταφέρει κάτι όλοι μαζί, κι αν μη τι άλλο, μοιραζόμαστε τον πόνο μας. Μήπως, όμως, είναι και μια απόδειξη ότι πράγματι υπάρχει δικαιοσύνη;
Είναι το θέατρο ένας ανδροκρατούμενος χώρος; Κι αν ναι, πώς πιστεύετε ότι μπορούν οι γυναίκες να βρουν την ισότιμη θέση που τους αξίζει;
Δεν νομίζω ότι το θέατρο σήμερα είναι ανδροκρατούμενο. Πλέον, έχουν μπει ενεργά αρκετές γυναίκες, όπως για παράδειγμα η Μαριάννα Κάλμπαρη στο Θέατρο Τέχνης, η οποία έχει κάνει απίστευτη δουλειά. Γίνεται μια πολύ ωραία και αξιόλογη προσπάθεια από τις γυναίκες να σταθούν στον χώρο, παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία αποτελείται από άνδρες. Βέβαια, νιώθω ότι χρειάζεται κάθε φορά να κάνουν μια επιπλέον προσπάθεια, ότι πρέπει δηλαδή να αγωνίζονται παραπάνω για να αποδεικνύουν τις δυνατότητές τους σε σύγκριση με άνδρες συναδέλφους. Ενώ έχουμε ίσα δικαιώματα και ικανότητες, ένας άνδρας δεν χρειάζεται να αποδείξει κάτι. Αντιθέτως, εμείς πρέπει να προσπαθούμε διπλά και τριπλά.
Θεωρείτε ότι η κοινωνία μας είναι επικριτική απέναντι στις μητέρες;
Με τον τρόπο που έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα γύρω μας, αντιλαμβάνομαι ότι η κοινωνία μας είναι πιο αυστηρή. Εννοώ, δηλαδή, ότι δεν υπάρχει κρατική και κοινωνική βοήθεια για τις μητέρες, και πόσο μάλιστα για τις μονογονεϊκές οικογένειες στις οποίες πλέον ανήκω και εγώ. Ειδικά αν ένα ζευγάρι δεν έχει βοήθεια από συγγενείς, δεν έχει καμία από τις διευκολύνσεις που υπάρχουν στο εξωτερικό. Αυτό – όπως και πολλά άλλα – θα έπρεπε να το κοιτάξουμε σαν κοινωνία.
Μιλήστε μας λίγο για τη συνεργασία του θιάσου με την Ένωση Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας. Ποια είναι τα σημεία συνάντησης της επιστήμης με την τέχνη;
Ήταν απίστευτη η προθυμία των επιστημόνων – και δη των ανδρών – να μας δώσουν πληροφορίες για τους ανθρώπους που υποδυόμαστε. Με συνεπήρε ο πόθος και το πάθος τους για την πραγματοποίηση αυτής της παράστασης. Μάλιστα, η επιθυμία να υπάρξει αυτή η ιστορία και να πραγματωθεί πάνω στη σκηνή ανήκει στον παραγωγό μας και στον κύριο Μπουκοβίνα, που είναι παθολόγος-ογκολόγος, πρώην πρόεδρος της Ένωσης και επιστημονικός σύμβουλος της παράστασης. Νομίζω ότι κατανοούν τον ρόλο του θεάτρου κι αυτό που νιώθουμε όλοι μας σαν θεατές. Η ανταλλαγή συναισθημάτων ανάμεσα σε ηθοποιούς και κοινό είναι πραγματική ιεροτελεστία. Γι’ αυτό μερικές φορές οι άνθρωποι αγαπούν τους ηθοποιούς λίγο περισσότερο, γιατί νιώθουν ότι έχουν μοιραστεί κάτι μαζί τους. Εμείς από την πλευρά μας δίνουμε στους θεατές κάτι που τους δημιουργεί συναισθήματα, έτσι ώστε τελικά να νιώσουμε όλοι μαζί ότι κάτι μετακινήθηκε μέσα μας.
Πώς αποφορτίζεστε από την ένταση της δουλειάς σας; Ποια είναι τα πράγματα που σας χαρίζουν ενέργεια και χαμόγελο;
Μου δίνει χαρά το να παίζω με τον γιο μου, τον Αναστάση, να πηγαίνουμε βόλτες, να τρώμε ή να βλέπουμε μαζί ταινίες. Με ενδιαφέρει επίσης να βλέπω τους φίλους μου, να συνδέομαι και να συνυπάρχω μαζί τους πραγματικά. Μου αρέσει να τους έχω δίπλα μου και να μοιραζόμαστε τα κομμάτια της ψυχής μας.
Το κοινό της Θεσσαλονίκης ανυπομονεί για την παράστασή σας. Τι προσδοκίες έχετε από την εμφάνιση στην πόλη μας;
Και εγώ ανυπομονώ να έρθω, τη λατρεύω τη Θεσσαλονίκη. Έχω έρθει αρκετές φορές και κάποια στιγμή θα ήθελα πολύ να ζήσω στην πόλη αυτή. Με την παράσταση “Photograph 51” αισθάνομαι τεράστια χαρά, γιατί θέλω απλώς να έρθω και να περάσω όμορφα. Αυτή είναι η επιθυμία μου!
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
“Photograph 51”
Συγγραφέας: Anna Ziegler
Μετάφραση: Αντώνης Πέρης
Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς
Σκηνικά / Κοστούμια: Άση Δημητρολοπούλου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος
Μουσικός Σχεδιασμός: Αλεξάνδρα Κατερινοπούλου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Νεφέλη Βλαχοπαναγιώτη
Φωτογράφος: Σπύρος Περδίου
Επιστημονικός Σύμβουλος: Γιάννης Μπουκοβίνας, Παθολόγος Ογκολόγος, πρώην πρόεδρος της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας
Παραγωγή: LEADINARTS ΑΜKE
Παίζουν: Λένα Δροσάκη, Αλέξανδρος Μπουρδούμης, Δημήτρης Πασσάς, Δημήτρης Μαγγίνας, Μάνος Στεφανάκης
Πότε: 19 – 23 Απριλίου 2023
Πού: Θέατρο Αυλαία
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Τετάρτη – Κυριακή στις 21:00
Εισιτήρια: 18€ κανονικό, 14€ φοιτητικό, ανέργων, ΑμεΑ
Διάρκεια: 90 λεπτά
Προπώληση: Ταμείο θεάτρου ΑΥΛΑΙΑ και viva.gr
Συνέντευξη στη Λία Κατσανά
