Στεύη Τσούτση: “Η συγγραφή έχει φέρει στη ζωή μου φίλους καρδιακούς”

Πληγές από τον έρωτα, τη φιλία, την οικογένεια, την άφαντη μητρότητα, τον καθρέφτη, την κακοποίηση, την ασθένεια, την εξάρτηση, τον θάνατο…
Πληγές αόρατες για τους πολλούς μα πλήρως χαρτογραφημένες για εκείνους που τις κουβαλούν.
Πληγές ανθρώπων, άλλοτε ανοιχτές να αιμορραγούν κι άλλοτε κλειστές, σαν παλιά τραύματα πολέμου, να «τραβούν» κάθε που αλλάζει εποχή.

Εσύ ποια ιστορία θα νιώσεις πιο δική σου;
Πόσα «μπαγκάζια» σού φόρτωσαν στην πλάτη;
Ποια είναι η δική σου
ΑΟΡΑΤΗ ΠΛΗΓΗ;

Με αφορμή τη συμμετοχή της στο 40ο Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης , η συγγραφέας της Αόρατης Πληγής, Στεύη Τσούτση, μιλά στο praximag για το συγγραφικό της έργο, για την ιδιαίτερη περίοδο που διανύουμε και για τη δική της κοσμοθεωρία.

Σε γνωρίσαμε συγγραφικά μέσα από “Το τραγούδι της Σεµέλης»”, το 2018. Ένα παιδικό βιβλίο που αγαπήθηκε. Επανέρχεσαι αυτή τη φορά απευθυνόμενη σε ενήλικο κοινό. Μίλησέ μας για αυτό. Είναι στροφή ή το επόμενο βήμα;

Η «Σεμέλη», παρά τις δυσκολίες (εγκυμοσύνη, μητρότητα, καραντίνες), έχει την πορεία της και χαίρομαι που αγαπήθηκε και συνεχίζει να ταξιδεύει.  Η «Αόρατη Πληγή» ήταν το επόμενο βήμα. Εδώ και καιρό ήθελα να δοκιμαστώ και στο ενήλικο κοινό. Αγαπώ τη γραφή και τους πειραματισμούς. Αγαπώ και τις Εκδόσεις Νίκας που με στηρίζουν από την πρώτη στιγμή. Ακόμη, δεν έχω ξεκαθαρίσει μέσα μου αν θέλω να ανήκω σε συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος ή όχι. Μέσα στον χειμώνα δούλεψα ένα τηλεοπτικό σενάριο και δύο θεατρικά έργα. Έχω στο συρτάρι τρία μυθιστορήματα και πραγματικά πολλά διηγήματα. Όσο για παραμύθια, ο γιος μου φροντίζει να με κρατάει σε φόρμα, μιας κι ολοένα ζητάει να του πω ιστορίες. Γράφω ό,τι επιβάλλει η φαντασία μου κι απολαμβάνω το ταξίδι της γραφής. Κι όπου με πάει…

Η «Αόρατη πληγή», το νέο σου βιβλίο, μιλά  για τραύματα της ψυχής. Γιατί επέλεξες αυτό το θέμα;

Κάθε άνθρωπος κουβαλάει τις πληγές του. Πληγές από τον έρωτα, τη φιλία, την οικογένεια, την εξάρτηση, την ασθένεια, την άφαντη μητρότητα. Είναι πληγές αθέατες για τους έξω, μα πλήρως χαρτογραφημένες γι’ αυτόν που τις κουβαλά. Ακόμη κι αν δεν τις παραδέχεται, εκείνες υπάρχουν. Εδώ και καιρό, λοιπόν, ήθελα ένα βιβλίο για τις πληγές. Για να τις απενοχοποιήσω, να τις φιλοσοφήσω, ίσως και να τις ξορκίσω… Οι ιστορίες μου βουτάνε στα σκοτάδια της ύπαρξης, τα εξερευνούν αλλά δε μένουν εκεί. Πάντα αναζητούν μια χαραμάδα φωτός. Και τη βρίσκουν. Γιατί πάντα υπάρχει φως, αρκεί να ψάξουμε να το βρούμε.

Στο νέο σου βιβλίο αναφέρεις: «Στη ζωή επιτρέπεται να λυγίζεις αλλά απαγορεύεται να σπας». Εξήγησέ μας αυτή τη φράση.

Είναι η δική μου κοσμοθεωρία. Στο βιβλίο, γράφω σε ένα σημείο: «Μα η ζωή ξέρει καλά να παίζει τους ανθρώπους στα δάχτυλα. Τους γυρνά μια φορά ορθά και τρεις ανάποδα. Τους πάει όπου θέλει αυτή, για όσο θέλει. Δεν προβλέπεται. Θα ήθελες να ξέρεις τι σου έχει φυλαγμένο αλλά τέτοιο χατίρι δεν στο κάνει. Σε αφήνει να ψάχνεσαι, χαίρεται να αναρωτιέσαι». Οι ήρωες του βιβλίου μου ξέρουν καλά πως δεν μπορείς να προβλέψεις τι θα φέρει η κάθε επόμενη στιγμή. Υπάρχουν οι όμορφες στιγμές μα υπάρχουν και οι άσχημες. Στα ζόρια επιτρέπεται να λυγίζουμε, δεν είμαστε δα μηχανές. Επιβάλλεται, όμως, να μη σπάμε. Παίρνουμε τον χρόνο μας, μαζεύουμε τις δυνάμεις μας κι ενίοτε και τα κομμάτια μας και πάμε παρακάτω.

Πώς βίωσες και πώς βιώνεις αυτή τη μακρά περίοδο της πανδημίας;

Σίγουρα η όλη κατάσταση μάς κούρασε όλους. Πέραν από την αμφιβολία για το κάθε αύριο και την ανησυχία για τις δικές μου «ευπαθείς ομάδες», η καραντίνα λειτούργησε πολύ δημιουργικά. Αφοσιώθηκα στις επιμέλειες βιβλίων, στη μετάφραση λογοτεχνικών έργων (Μάλιστα μου ανακοινώθηκε πρόσφατα και μια τιμητική υποψηφιότητα για το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης) και στα μαθήματα δημιουργικής γραφής (αναγκαστικά) εξ αποστάσεως. Είχα δημιουργικό χρόνο με τον άντρα μου και το παιδί μου, είχα καθημερινή επαφή με τους μαθητές μου κι έτσι δε στερήθηκα ούτε ανθρώπους που αγαπώ μα ούτε κι όσα λατρεύω να κάνω.

Ασχολείσαι χρόνια με τη συγγραφή γενικότερα και μάλιστα έχεις πολύ μεγάλη εμπειρία τόσο στο χαρτί όσο και στον digital χώρο, μέσα από την αρθρογραφία σου σε site, blog κτλ., όπου  σίγουρα η αλληλεπίδραση με το (αναγνωστικό) κοινό είναι πιο άμεση. Τι απολαμβάνεις περισσότερο;

Τα πάντα! Είμαι πνεύμα ανήσυχο και δεν επαναπαύομαι. Θέλω διαρκώς να δοκιμάζω τα όριά μου και να τα ξεπερνάω. Η συγγραφή είναι ο τρόπος μου να εκφράζω όσα κουβαλάω μέσα μου. Άλλοτε ζητώ να τα «πω» με ένα παραμύθι, άλλοτε με ένα άρθρο κι άλλοτε με έναν θεατρικό μονόλογο. Σε κάθε περίπτωση απολαμβάνω την επαφή με τους ανθρώπους που είτε με τιμούν διαβάζοντάς με είτε μοιραζόμαστε την ίδια αγάπη για λέξεις. Η συγγραφή έχει φέρει στη ζωή μου φίλους καρδιακούς κι αυτός είναι άλλος ένας λόγος που τη θεωρώ πολύτιμη.

Θεσσαλονίκη! Έχεις δεσμούς με την πόλη; Τι σου αρέσει να κάνεις εδώ όταν την επισκέπτεσαι;

Δεν έχω ρίζες από εδώ, αλλά μήπως εμείς δεν επιλέγουμε πού θα φτιάξουμε τις ρίζες μας; Είναι η πόλη της καρδιάς μου και πάντα βρίσκω λόγους για αυτό το ταξίδι, μιας κι εδώ συναντώ πολύτιμους ανθρώπους. Αγαπώ τις βόλτες στο κέντρο, τη θέα από το Πανόραμα, τον αέρα της Βαλαωρίτου, τους πλανόδιους μουσικούς στην Παραλία, τις γωνιές που μπορεί κανείς να ανακαλύψει το περιοδικό Πράξη. Δεν παραλείπω να επισκέπτομαι τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου μα και το Φεστιβάλ Βιβλίου (παίρνω την ομπρελίτσα μου κι ανηφορίζω).

Θα σου αποκαλύψω και τον βασικό λόγο που η «Αόρατη Πληγή» είναι «Δεμένη» με τη Θεσσαλονίκη: Στο τελευταίο μου ταξίδι στην πόλη, συνέλαβα την ιδέα αυτού του βιβλίου. Όσο κράτησε η πτήση της επιστροφής, σχεδίασα τα διηγήματα που θα έβαζα μέσα κι έμεινα πιστή στο αρχικό μου σχεδίασμα. Μπορεί εγώ να μην έχω ρίζες από τη Θεσσαλονίκη, αλλά έχει το «παιδί» μου, οπότε ο πολυπόθητος δεσμός επετεύχθη!