Η τέχνη γεννά ερωτήματα. Εξάλλου αυτός είναι ο ρόλος της. Αλλά και αυτό το χρέος του δημιουργού και ευθύνη όσων την μελετούν και ασχολούνται μαζί της. Μία σειρά ερωτημάτων πάνω στα κινήματα της τέχνης μόλις έκλεισε έναν κύκλο δεκατεσσάρων ημίωρων επεισοδίων. Είναι «Το Μαύρο Τετράγωνο», μία τηλεοπτική εκπομπή που προβαλλόταν τους τελευταίους 4 μήνες στην ΕΡΤ3, η οποία έδωσε ένα διαφορετικό στίγμα εικαστικής και σκηνοθετικής προσέγγισης από ό, τι μας έχει συνηθίσει μέχρι σήμερα η κρατική τηλεόραση.
Με δημιουργικά εργαλεία το animation, το video art και την performance και όχημα τη φιλοσοφική, ψυχαναλυτική και κοινωνιολογική ερμηνεία, «Το Μαύρο Τετράγωνο» επιχείρησε να ψηλαφήσει τα κινήματα καθώς και άλλα ζητήματα της τέχνης, όπως διαμορφώθηκαν στον 20ο αιώνα και κληροδοτήθηκαν για να εξελιχθούν και στον 21ο αιώνα. Το ταξίδι άρχισε από το Cabaret Voltaire, το σημείο μηδέν του Dada για να συναντήσει τον αντεστραμμένο καθρέφτη του, το Φουτουρισμό. Τότε που η τέχνη είχε ήδη ξεκινήσει να αναγγέλλει ένα νέο κόσμο και να τον σχηματοποιεί μέσα από την απελευθερωτική δύναμη του ονείρου γεννώντας τον Σουρεαλισμό και την ελεύθερη έκφραση με τη μορφή του ασυνειδήτου. Ακολούθησε «καλπάζοντας» ο «Γαλάζιος Καβαλάρης» με αναβάτη το Wassily Kandinsky για να φέρει την έννοια του αφηρημένου στην τέχνη, ενώ ο Kazimir Malevich με το «Μαύρο Τετράγωνο» μας καλούσε να λησμονήσουμε την αναπαράσταση του κόσμου και να αναρωτηθούμε «πόσο μαύρο είναι το μαύρο τετράγωνο;». Σειρά είχαν τα μεταπολεμικά κινήματα της τέχνης που μας εισήγαγαν σε μία μεταμοντέρνα πολιτισμική λογική και στην τέχνη του εφήμερου σε αντίστιξη με τις καλλιτεχνικής κραυγές την εποχή των εξεγέρσεων. Για να ακολουθήσει η «ζωντανή τέχνη», η τέχνη της performance και τα ερωτήματα που φέρνει στο προσκήνιο, καθώς και η διερεύνηση της θέσης του performer απέναντι στην ίδια την κοινωνία και του ρόλου της ζωντανής τελετουργίας στις παραστατικές τέχνες. Επίλογος για «Το Μαύρο Τετράγωνο» ένα διαφορετικό έργο της τέχνης, αυτό της θεραπευτικής της δύναμης στην ψυχή και στο κοινωνικό σώμα.
Κάθε επεισόδιο και ένας σταθμός στην ιστορία της τέχνης, όταν γεννιόταν κάτι διαφορετικό, ριζοσπαστικό. Κάθε επεισόδιο και ένα ξεχωριστό καλλιτεχνικό έργο, με υλικά τα ίδια τα υλικά των έργων τέχνης και την έμπνευση που αυτά προκαλούν. Στόχος τους η ανάδειξη της ενεργής σχέσης της τέχνης με την πραγματικότητα, σε πολιτικό, κοινωνικό και αισθητικό επίπεδο και η διερεύνηση της αέναης ανθρώπινης αναγκαιότητας να παράγεται πολιτισμός. Σήμερα μπορεί κάποιος να δει και τα 14 επεισόδια της σειράς στο διαδικτυακό κανάλι της ΕΡΤ, στον ακόλουθο σύνδεσμό: http://webtv.ert.gr/category/ert3/to-mafro-tetragono/
Βασικοί Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Γιώτης Βράντζας
Αρχισυνταξία – Παρουσίαση: Γιάννης Μήτρου
Σενάριο – Έρευνα: Ιωάννα Σκαντζέλη
Σκηνοθετική Επιμέλεια Θεμάτων: Σεμπάστιαν Τσιφής
Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Μπόλματη
Ηχοληψία: Σίμος Λαζαρίδης
Μοντάζ: Γιάννης Ανδριάς
Μίξη ήχου: Stereotype.gr
Animation: Γιώτης Βράντζας
Έρευνα Αρχειακού Υλικού: Αναστασία Μπαρτζουλιάνου
Αφήγηση: Σεμπάστιαν Τσιφής
Εκτέλεση Παραγωγής: macine.gr
Παραγωγή: ΕΡΤ3
Γράφει η Κατερίνα Μπόλματη
