«Ήταν ένας άνθρωπος σαν όλους τους άλλους. Μόνο που ήξερε να προσφέρει»
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΝΙΚΟ ΜΠΑΚΟΛΑ
ΘΕΑΤΡΟ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2019
Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, 20 χρόνια μετά το θάνατο του Νίκου Μπακόλα, τιμά το έργο του Θεσσαλονικιού συγγραφέα, ο οποίος διετέλεσε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΚΘΒΕ, με τη σκηνική μεταφορά του μυθιστορήματος της «Μεγάλης Πλατείας», αλλά και με ένα Αφιέρωμα, που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2019.
Το αφιέρωμα «Ήταν ένας άνθρωπος σαν όλους του άλλους. Μόνο που ήξερε να προσφέρει», τίτλος εμπνευσμένος από την τελευταία φράση από το διήγημα «Το κορίτσι με το κόκκινο γαρύφαλλο», θα παρουσιαστεί στο Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, από τις 11:00 έως τις 13:00, και θα περιλαμβάνει, συζητήσεις, αναλόγια, παρουσιάσεις καθώς και οπτικοακουστικό υλικό (ΑΡΧΕΙΟ ΕΡΤ Α.Ε. και προσωπικό αρχείο του συγγραφέα).
Στο πλαίσιο του αφιερώματος, ο πρωταγωνιστής του ΚΘΒΕ Κώστας Σαντάς θα διαβάσει το αδημοσίευτο διήγημα «Το κορίτσι με το κόκκινο γαρύφαλλο» και θα παρουσιαστεί το επίσης αδημοσίευτο έργο «Σενάριο σε τρία μέρη – Χωρίς τίτλο», σε σκηνοθετική επιμέλεια του Μιχάλη Σιώνα. Την ίδια μέρα, το κοινό της πόλης θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει στρογγυλό τραπέζι για τη ζωή και το έργο του συγγραφέα, στο οποίο θα συμμετέχουν ο Δημήτρης Βάγιας, η Σοφία Νικολαΐδου, ο Παναγιώτης Πίστας. Το στρογγυλό τραπέζι θα συντονίσει ο Γιώργος Φράγκογλου. Στη συζήτηση θα πάρει μέρος και ο γιος του Νίκου Μπακόλα, Χριστόφορος Μπακόλας.
Βιογραφικό Νίκου Μπακόλα
Ο Νίκος Μπακόλας γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου 1927 στη Θεσσαλονίκη, όπου πέρασε όλη σχεδόν τη ζωή του (κατοικώντας στην περιοχή των παλαιών «Εξοχών», που αποτελεί και τον κεντρικό χώρο των περισσότερων έργων του). Αποφοίτησε από το Μαθηματικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής Θεσσαλονίκης το 1956. Παράλληλα με τις σπουδές του άρχισε την απασχόλησή του με τη δημοσιογραφία, που αποτέλεσε αργότερα την κύρια επαγγελματική του ασχολία.
Δημοσίευσε για πρώτη φορά κείμενά του ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Νέα Αλήθεια το 1951, αλλά η πρώτη επαγγελματική του συνεργασία ήταν το 1952-53 με τη βραχύβια εβδομαδιαία εφημερίδα Ελεύθερος Κήρυξ. Έκτοτε, και κυρίως από το 1956 ως το 1986 που συνταξιοδοτήθηκε, εργάστηκε κατά καιρούς ως συντάκτης (μεταφραστής, συντάκτης ύλης, ή υπεύθυνος φιλολογικών και καλλιτεχνικών σελίδων) σε όλες σχεδόν τις ημερήσιες εφημερίδες της Θεσσαλονίκης (Μακεδονία 1957-60 και 1982-86, Ελεύθερος Λαός 1960-62, Θεσσαλονίκη 1964-67, Νέα Αλήθεια 1970-71, Ελληνικός Βορράς 1975-82) και ως συνεργάτης (1956-60) και κατόπιν αρχισυντάκτης (1967-69) της εβδομαδιαίας εφημερίδας Δράσις. Εργάστηκε επίσης ως υπάλληλος και κατόπιν προϊστάμενος του Τμήματος Τύπου της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης (1959-67), και με την ιδιότητά του αυτή υπήρξε γραμματέας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης από το 1960 ως το 1965. Το 1989-90 υπηρέτησε ως Γενικός Διευθυντής της ΕΡΤ-3 για πέντε μήνες.
Ως πεζογράφος πρωτοεμφανίστηκε το 1952 κερδίζοντας με το πεζογράφημα του «Παραλλαγή στο πένθιμο εμβατήριο» τον β΄ έπαινο του διαγωνισμού νουβέλας του περιοδικού Μορφές. Το 1958 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, το «Μην κλαις αγαπημένη», το οποίο είχε λάβει έπαινο σε λογοτεχνικό διαγωνισμό του Δήμου Θεσσαλονίκης. Ακολούθησαν: «Ο κήπος των πριγκίπων» (1966), σταθμός στην εξέλιξή του ως πεζογράφου, και τα: «Εμβατήρια» (1972), «Ύπνος θάνατος» (1974), «Μυθολογία» (1977). Με το τελευταίο κέρδισε την καθολική κατάφαση της κριτικής, ενώ τιμήθηκε και με το βραβείο του περιοδικού Τομές. Το 1987 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του «Η μεγάλη πλατεία» που του χάρισε το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος. Το 1990 εξέδωσε το μυθιστόρημα «Καταπάτηση» (με το οποίο ολοκλήρωσε την τετραλογία που είχε αρχίσει με τον «Κήπο των πριγκίπων») και το 1994 το πεζογράφημα «Η κεφαλή». Το 1997 του απονεμήθηκε, για δεύτερη φορά, το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το βιβλίο του «Η ατέλειωτη γραφή του αίματος». Το βιβλίο αυτό υπήρξε εξάλλου η ελληνική υποψηφιότητα για το Ευρωπαϊκό λογοτεχνικό βραβείο της ίδιας χρονιάς. Έλαβε ακόμη, για το τελευταίο μυθιστόρημά του «Μπέσα για μπέσα» ή «Ο άλλος Φώτης» (1998), το βραβείο Balkanica, η ανακοίνωση του οποίου έγινε λίγες εβδομάδες μετά τον αιφνίδιο θάνατό του στις 13 Νοεμβρίου 1999. Μεταθανάτια εκδόθηκαν δύο συλλογές διηγημάτων του, που είχε ωστόσο ετοιμάσει για έκδοση ο ίδιος, το «Χρονιές άγιες και άγριες» (1999) και «Το ταξίδι που πληγώνει και άλλα διηγήματα» (2000).
Ο Νίκος Μπακόλας μετέφρασε επίσης ξένη, κυρίως αμερικάνικη πεζογραφία: Ουίλιαμ Φόκνερ («Η βουή και το πάθος», 1963 και «Ένα ρόδο για την Έμιλυ», 1995), Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ («Ο μέγας Γκάτσμπυ», 1971), Χένρι Τζέιμς («Το στρίψιμο της βίδας», 1973) κ.ά.
Το θέατρο αποτέλεσε, από διάφορες πλευρές, ένα σχεδόν παράλληλο προς τη δημοσιογραφία και την πεζογραφία ενδιαφέρον του. Από το 1958 έγραφε στις εφημερίδες με τις οποίες συνεργαζόταν και θεατρική κριτική. Ασχολήθηκε με τους μεταπολεμικούς θεατρικούς μας συγγραφείς και αρθρογράφησε επανειλημμένως για θέματα κυρίως των κρατικών θεατρικών σκηνών. Διετέλεσε πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής (1974-75), εισηγητής δραματολογίου (1977-80) και καλλιτεχνικός διευθυντής (1980-82 και 1990-93) του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Νεότερος έγραψε και ένα θεατρικό έργο, «Ο κόκκινος φάκελος» (διασκευή διηγήματος του), που παρέμεινε άπαιχτο.
Ανάμεσα στα κατάλοιπα του βρέθηκε η μετάφραση του μυθιστορήματος του Φόκνερ Σαρτόρις, την οποία επεξεργαζόταν έως την τελευταία στιγμή, το μυθιστόρημα «Για τον έρωτα και μόνο», κείμενα για τη σχέση του με το θέατρο και διάφορα άλλα. Σε δημοσιεύματά του σε εφημερίδες και περιοδικά χρησιμοποίησε αρκετές φορές το ψευδώνυμο Νίκος Χριστοφόρου.
Το αφιέρωμα εντάσσεται στις εκδηλώσεις για τα 60 χρόνια του ΚΘΒΕ, που θα κορυφωθούν το 2021. Όλες οι εκδηλώσεις έχουν ελεύθερη είσοδο.
Πρόγραμμα αφιερώματος
• «Το κορίτσι με το κόκκινο γαρύφαλλο»
Το διήγημα του Νίκου Μπακόλα «Το κορίτσι με το κόκκινο γαρύφαλλο» ανήκει στα αδημοσίευτα κείμενα του συγγραφέα. Το κείμενο θα διαβαστεί από τον πρωταγωνιστή του ΚΘΒΕ, Κώστα Σαντά.
«Άρχισε να γράφεται Τετάρτη, ώρα 2 παρά 10 το πρωί στις 30-4-1958, κι ενώ το ραδιόφωνο έπαιζε το Rose Tattoo» (από τις σημειώσεις του συγγραφέα)
Διαβάζει ο Κώστας Σαντάς (Ηθοποιός ΚΘΒΕ).
Ώρα έναρξης: 11:00
Διάρκεια: 20 λεπτά
• «… με τον απλό τρόπο του παραμυθιού»
Στρογγυλό Τραπέζι
Συμμετέχουν οι: Δημήτρης Βάγιας (Ηθοποιός ΚΘΒΕ, πρώην Διευθυντής Δραματικής Σχολής ΚΘΒΕ), Σοφία Νικολαΐδου (Συγγραφέας), Παναγιώτης Πίστας (Φιλόλογος, Πρώην Ακαδημαϊκός)
Συντονισμός: Γιώργος Φράγκογλου (Φιλόλογος)
Στη συζήτηση θα συμμετέχει και ο Χριστόφορος Μπακόλας, γιός του Νίκου Μπακόλα.
Ώρα έναρξης: 11:30
Διάρκεια: 60 λεπτά
• «Σενάριο σε τρία μέρη – Χωρίς τίτλο»
Παρουσίαση
Ο σκηνοθέτης Μιχάλης Σιώνας επιχειρεί μια σκηνική πρόταση ενός αδημοσίευτου κειμένου του Νίκου Μπακόλα, γραμμένου σε μορφή σεναρίου.
Σκηνοθετική επιμέλεια: Μιχάλης Σιώνας
Παίζουν: Βασίλης Σπυρόπουλος, Χρίστος Στυλιανού, Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου
Ώρα έναρξης: 12:45
Διάρκεια: 15 λεπτά
Τη διοργάνωση του αφιερώματος επιμελούνται οι: Αμαλία Κοντογιάννη, Άντα Λιάκου, Στέλλα Παπαδημητρίου, Φωτεινή Τσακίρη.
Ευχαριστούμε τον Χριστόφορο Μπακόλα για τη χορήγηση πλούσιου υλικού από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα, καθώς και το ΑΡΧΕΙΟ ΕΡΤ Α.Ε. για την άδεια χρήσης οπτικοακουστικού υλικού κατά τη διάρκεια του αφιερώματος.
Πληροφορίες: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, Τ. 2315 200 200, www.ntng.gr
