Έλληνες Διασώστες, Εθελοντές Πυροσβέστες, Γιατροί του Κόσμου, Αμαζόνες και Ιππείς – φρουροί μοιράζονται εικόνες και συναισθήματα από το «πεδίο της μάχης».
«Ένιωθαν κάτι πιο ισχυρό που τους έκανε να θέλουν να δουλέψουν κι άλλο για να βγάλουν έστω άλλον έναν ζωντανό», «Εκείνη την ημέρα σκέφτηκα πως αυτό που κάνουμε εμείς ως παιχνίδι μπορεί να βοηθήσει συνανθρώπους μας», «Σοκαριστήκαμε από τη μανία της πυρκαγιάς, από το γεγονός ότι χάθηκαν τόσοι άνθρωποι, τους είδαμε καμένους μπροστά στα μάτια μας», «Με τον καιρό βρίσκεις τις άμυνες που δεν σου επιτρέπουν να καταρρεύσεις». Εργάστηκαν νυχθημερόν σε συντρίμμια και φωτιές, είδαν εικόνες που θα τους «ακολουθούν» για πάντα, άλλοι ήταν στην «καρδιά» της (κάθε) τραγωδίας και άλλοι καλπάζουν στα δάση για να προλάβουν το κακό. Ο λόγος για τους ανώνυμους κι ακούραστους ήρωες με κοινή «πατρίδα» τους την αλληλεγγύη.
Εθελοντές διασώστες που ανέσυραν σωρούς από τα χαλάσματα του φονικού σεισμού στην Τουρκία, εθελοντές πυροσβέστες που έπρεπε πρώτα να σεβαστούν και έπειτα να πολεμήσουν τις φλόγες που υψώθηκαν μπροστά τους, γιατροί που βρέθηκαν στην ματωμένη Ουκρανία αλλά και ιππείς και αμαζόνες που περιπολούν το Σέιχ Σου θυμούνται στιγμές της διαδρομής που τους σημάδεψαν και μιλούν για το έργο τους.
«Έλληνες Διασώστες»
«Σε ένα briefing που κάναμε στην Τουρκία κάποιοι έλεγαν να μείνουμε κι άλλες μέρες. Τους ρώτησα “πόσο θάνατο αντέχετε ακόμα;”. Κάποιοι αντιμετώπιζαν αυτό το δύσκολο συναίσθημα που προκύπτει όταν βλέπεις, αγγίζεις και επιχειρείς σε αυτές τις καταστάσεις, αλλά ταυτόχρονα ένιωθαν και κάτι πιο ισχυρό που τους έκανε να θέλουν να δουλέψουν κι άλλο για να βγάλουν έστω ακόμα έναν ζωντανό».
Έπειτα από 7 ημέρες επιχείρησης στα χαλάσματα του φονικού σεισμού στην Τουρκία οι Έλληνες Διασώστες είχαν ήδη βοηθήσει όσες οικογένειες μπορούσαν ανασύροντας τους νεκρούς τους για να πραγματοποιήσουν μία αξιοπρεπή ταφή. «Αυτό που μου έχει μείνει χαραγμένο είναι η μυρωδιά του θανάτου. Μείναμε μέχρι και την 10η μέρα μετά τον σεισμό οπότε υπήρχαν πολλά πτώματα στα χαλάσματα και η μυρωδιά του θανάτου ήταν παντού. Αυτό δεν συνηθίζεται», θυμάται ο πρόεδρος του ΔΣ των Ελλήνων Διασωστών, Χαράλαμπος Ασλανίδης.
«Σε τέτοιες καταστάσεις βρίσκουμε περισσότερους νεκρούς παρά ζωντανούς. Παρόλα αυτά οι συγγενείς των θυμάτων που περίμεναν έξω από τα χαλάσματα τις σορούς μάς αντιμετώπιζαν με αγάπη και το εξέφραζαν πολύ έντονα. Όσοι επιστρέψαμε από την Τουρκία βρήκαμε δύναμη για να συνεχίσουμε τη ζωή μας από την αγάπη των ανθρώπων που συναντήσαμε εκεί», συμπληρώνει.
Από το 2006 που ιδρύθηκαν οι εθελοντές Έλληνες Διασώστες έχουν επιχειρήσει με αυτοθυσία στην Ιταλία, την Αλβανία, το Μάτι, την Εύβοια, την Τουρκία και σε όποια άλλη καταστροφή κρίθηκε απαραίτητη η συνδρομή τους, αφού ασχολούνται και με δασοπυρόσβεση και δασοπροστασία, με έρευνα αγνοούμενου και καταστάσεις γύρω από υγρό στοιχείο.
Η ομάδα αριθμεί περίπου 100 μέλη και τα 40 από αυτά βρίσκονται σε ετοιμότητα ώστε να επέμβουν όπου τους ζητηθεί. «Για να γίνει κάποιος μέλος των Ελλήνων Διασωστών χρειάζεται κυρίως θέληση. Δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις και σωματικές δεξιότητες. Υπάρχουν θέσεις για όλους. Έχουμε μέλη από 18 ως 72 χρονών», επισημαίνει ο κ. Ασλανίδης.
Γιατροί του Κόσμου
«Η εικόνα που γυρίζει τώρα στο μυαλό μου από το πρόσφατο ταξίδι μου στην Ουκρανία είναι τα νεκροταφεία. Εκεί το χαρακτηριστικό ήταν ότι υπήρχαν πολλοί φρεσκοσκαμμένοι τάφοι. Βλέπεις ότι στην καθημερινότητα των ανθρώπων είναι ο θάνατος. Από την άλλη υπάρχουν και οι αισιόδοξες εικόνες με ανθρώπους που έμειναν στην παραμεθόριο, επιμένουν, προσπαθούν να επουλώσουν τις πληγές τους, χαμογελούν με αισιοδοξία για το μέλλον και χαίρονται που συναντούν αλληλέγγυους ανθρώπους. Με τον καιρό βρίσκεις τις άμυνες που δεν σου επιτρέπουν να καταρρεύσεις», περιγράφει ο Άγης Τερζίδης, παιδίατρος και Γενικός Γραμματέας του ΔΣ των «Γιατρών του Κόσμου».
Από την έναρξη του πολέμου, ο κ. Τερζίδης έχει βρεθεί τρεις φορές στην Ουκρανία, άλλοτε πιο μακριά και άλλοτε πιο κοντά στην εμπόλεμη ζώνη:
«Η πρώτη φορά που πήγα ήταν 15-20 μέρες μετά την έναρξη του πολέμου. Δεν επιτρεπόταν να περάσουμε στην εμπόλεμη ζώνη. Ήμασταν στα σύνορα Ρουμανίας – Ουκρανίας με τις κινητές μας μονάδες και υποδεχόμασταν τις χιλιάδες των προσφύγων. Τον πρώτο καιρό περιθάλπαμε είτε ανθρώπους που έρχονταν από εμπόλεμες ζώνες της Ουκρανίας είτε πρόσφυγες από περιοχές που κινδύνευαν και έφευγαν για να σωθούν.
Δειλά – δειλά κάναμε επαφές στις πρώτες πόλεις κοντά στα ρουμανικά σύνορα που είχαν δεχθεί έναν μεγάλο αριθμό προσφύγων και βλέπαμε τι ανάγκες υπήρχαν εκεί. Συνεργαζόμασταν με ντόπιους γιατρούς και νοσηλευτές, παρείχαμε ψυχολογική υποστήριξη και φυσικά σε όλες αυτές τις φάσεις αποστέλλαμε μεγάλες ποσότητες υγειονομικού υλικού. Σταδιακά αυτό αναπτύχθηκε και σε άλλες πόλεις.
Ξαναπήγα το Μάρτιο του 2023 για περαιτέρω σχεδιασμό και για να πραγματοποιήσω αυτοψία της κατάστασης. Πήγα 14 μέρες μέσα στην Ουκρανία από Κιέβο μέχρι Οδησσό και βόρεια, σε περιοχές που ήταν στην εμπόλεμη ζώνη αλλά 30 χιλιόμετρα μακριά από το μέτωπο. Κάναμε επισκέψεις σε χωριά που είχαν ανακαταληφθεί από τους Ουκρανούς και σε παραμεθόριες περιοχές σε ουκρανικό έδαφος. Υπήρχαν τεράστιες ανάγκες όχι μόνο στις περιοχές που βρίσκονται σε εμπόλεμη ζώνη αλλά και σε περιοχές που έχουν απελευθερωθεί γιατί όλα είναι κατεστραμένα».
Υπηρετώντας 28 ολόκληρα χρόνια στους Γιατρούς του Κόσμου, ο κ. Τερζίδης έχει βρεθεί από την Παλαιστίνη και το Αφγανιστάν μέχρι την Αϊτή και την Γιουγκοσλαβία. Όπως λέει ο ίδιος «η επιστροφή είναι πάντα δύσκολη και ποτέ δεν εξοικειώνεσαι με τον θάνατο αθώων ανθρώπων και την καταστροφή αλλά αναπτύσσεις άμυνες». «Στην αρχή είναι σοκαριστικό και είτε λες ότι δεν το αντέχεις είτε θεωρείς υποχρέωσή σου να αφιερώσεις ένα μέρος του χρόνου, της εξειδίκευσης και των γνώσεών σου σε εκείνους που δεν έχουν όσα εμείς», καταλήγει.
Εθελοντές Πυροσβέστες
«Είναι τραγικό αυτό που αντικρύσαμε. Σοκαριστήκαμε από τη μανία της πυρκαγιάς, από το γεγονός ότι χάθηκαν τόσοι άνθρωποι, τους είδαμε καμένους μπροστά στα μάτια μας – προφανώς προσπαθούσαν να φύγουν. Αυτές οι εικόνες χαράζονται μέσα σου», λέει ο Σεραφείμ Τσιουγκρής, πρόεδρος του ΔΣ της Πανελλήνιας Ένωσης Εθελοντών Πυροσβεστών, καθώς θυμάται όσα ένιωσε όταν συμμετείχε στην έρευνα για τον εντοπισμό των σορών στο Μάτι. «Ήταν σοκαριστικό αλλά εκείνη την ώρα κάναμε αυτό που έπρεπε», συμπληρώνει.
Τα τελευταία 24 χρόνια της ζωής του ο ίδιος ανήκει στους Εθελοντές Πυροσβέστες και οι περιπτώσεις που κλήθηκε να επιχειρήσει ήταν «άπειρες»: «Επιστρέφοντας από μία δασική πυρκαγιά, αυτό που μένει είναι ότι όλοι είναι αναγκαίοι για να προσφέρουν με οργάνωση. Πάντα υπάρχει φόβος και πρέπει να υπάρχει για να μην υποτιμήσεις το φυσικό φαινόμενο, αλλά το σημαντικό είναι να έχεις εκπαιδευτεί σωστά. Όταν όμως καταφέρνεις να σώσεις κάποιον από ένα τροχαίο ή μία πυρκαγιά γεμίζεις, νιώθεις άνθρωπος».
Ωστόσο, όπως λέει, το καλοκαίρι του 2021, όταν οι πύρινες «γλώσσες» κατάπιναν ολόκληρες εκτάσεις γης, σπίτια και περιουσίες, δεν επιτράπηκε σε εθελοντές από τη Θεσσαλονίκη να συνδράμουν λόγω… κόστους: «Στις πυρκαγιές των τελευταίων ετών πήγαν όσοι εθελοντές ήταν βάρδια σε επανδρωμένα οχήματα. Στη βόρεια Εύβοια για παράδειγμα υπήρχαν εθελοντές πυροσβέστες που υπηρετούν σε σταθμούς της βόρειας Εύβοιας. Προσπαθούσαμε να πάμε κι εμείς να προσφέρουμε. Εθελοντές από τη Θεσσαλονίκη προσφέρθηκαν να αλλάξουν τα πληρώματα στη βόρεια Εύβοια και τους απέτρεψαν γιατί δεν προβλέπονταν τα οδοιπορικά. Το 70% των πυροσβεστών που είχαν έρθει από την Ευρώπη ήταν εθελοντές και στους εθελοντές πυροσβέστες της Ελλάδας δεν επιτράπηκε να πάνε».
Το πυροσβεστικό σώμα αριθμεί 4.000 εθελοντές πυροσβέστες αλλά όπως αναδεικνύει ο κ. Τσιουγκρής «υπάρχει ανάγκη για περισσότερους και να δημιουργηθοούν εθελοντικά πυροσβεστικά κλιμάκια στη χώρα μας σε περιοχές που δεν υπάρχει επαγγελματική υπηρεσία».
Αμαζόνες και ιππείς στις έφιππες περιπολίες
Όταν ο καύσωνας «κυκλώνει» τη Θεσσαλονίκη και ο κίνδυνος δασικής πυρκαγιάς είναι αυξημένος, οι αμαζόνες και οι ιππείς της Επίλεκτης Ομάδας Ειδικών Αποστολών του δήμου Θεσσαλονίκης καλπάζουν στο Σέιχ Σου προστατεύοντας τον κύριο πνεύμονα της πόλης.
«Ξεκινήσαμε ως ενεργοί πρόσκοποι το 1999. Ένα βράδυ στο καταφύγιο του Χορτιάτη είχαμε βγει για μια ανιχνευτική βόλτα στο βουνό όπου είχε πολύ χιόνι και συνειδητοποιήσαμε ότι ένας πατέρας με τρία παιδάκια είχαν εγκλωβιστεί με το αυτοκίνητο σε μία χιονούρα. Πήγαμε να βοηθήσουμε και ο άνθρωπος ήταν σε αμόκ γιατί ήταν εγκλωβισμένος 7 ώρες, χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας. Τον πήγαμε στο καταφύγιο και ήταν ευγνώμων. Εκείνη την ημέρα σκέφτηκα πως αυτό που κάνουμε εμείς ως παιχνίδι μπορεί να βοηθήσει συνανθρώπους μας. Από τότε ξεκίνησε η Επίλεκτη Ομάδα Ειδικών Αποστολών – Δήμος Θεσσαλονίκης η οποία με παρέμβαση του κ. Παπαγεωργόπουλου έγινε διασωστική ομάδα του δήμου», εξηγεί ο ιδρυτής και επικεφαλής της ομάδας κ. Μίλτος Μπενάκης.
Με την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου η Επίλεκτη Ομάδα Ειδικών Αποστολών σε συνεργασία με την Πυροσβεστική περιπολεί καθημερινά με άλογα, τετράτροχα οχήματα, ακόμα και με drones το δάσος της πόλης.
«Το 2007, προερχόμενος από την Ιππασία, έχοντας άλογα και επειδή πήγαινα στο Σέιχ Σου με αθλητές σκέφτηκα ότι αυτό που κάνουμε ως βόλτα με τα παιδιά μπορούμε να το κάνουμε και για πυρασφάλεια. Έτσι καθιερώσαμε την Έφιππη Ομάδα Πυρασφάλειας. Αυτή τη στιγμή 12 άτομα, ιππείς και αμαζόνες βγαίνουμε στο βουνό και χτενίζουμε το περιαστικό δάσος», αναφέρει ο κ. Μπενάκης.
ΓΡΑΦΕΙ: Βιολέτα Φωτιάδη
*Αναδημοσίευση από το εξαμηνιαίο freepress περιοδικό του ΚΘΒΕ «ΠΡΑΞΗ» (ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ- ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2023)
