Η γκαλερί Donopoulos International Fine Arts (Θεσσαλονίκη, Νέα Υόρκη) παρουσιάζει την ατομική έκθεση της Λίας Ψωμά με τίτλο Lost Track of the World και διάρκεια από τις 23 Νοεμβρίου έως τις 10 Δεκεμβρίου 2023. Η έκθεση αποτελείται από μια σειρά νέων έργων της καλλιτέχνιδας που είναι φωτογραφικά και γλυπτικά και από μία εγκατάσταση που πρωτοπαρουσιάστηκε στη Biennale 8 της Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της έκθεσης Graceland. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη 23 Νοεμβρίου στις 19:00, στην γκαλερί Donopoulos (Αγίας Θεοδώρας 3.)
Στο έργο της η Ψωμά συνδυάζει το ενδιαφέρον της για την επιστήμη και τη φύση- από την κοσμογονία ως την αστροφυσική- με τη δυναμική που αναπτύσσεται στις ανθρώπινες σχέσεις αλλά και στη σχέση του ατόμου με τον κόσμο που το περιβάλλει. Η μικρογλυπτική της Λίας είναι κάθε άλλο παρά χαριτωμένη. Οι φαινομενικά λεπτεπίλεπτες μορφές της που δημιουργούνται με χειρουργική ακρίβεια πραγματεύονται αιχμηρά ζητήματα όπως η έμφυλη ταυτότητα, η καταπίεση, η βία αλλά και η διαρκής διεκδίκηση ενός καλύτερου μέλλοντος.
Η καλλιτέχνης προσδιορίζει την πρακτική της με τη φράση του Carl Sagan « από το κενό στον αιθέρα, μετά στην ύλη και τελικά στη συνείδηση». Η επιλογή των υλικών της , χαρτί , χαρτοπολτός και κρύσταλλοι δεν είναι τυχαία, καθώς φέρουν ελάχιστο οικολογικό αποτύπωμα. Η κρυσταλλώσεις γλυπτών παρά την αυτό-παραγωγική και αυτό-οργανωτική διαδικασία του σχηματισμού του ίδιου του πετρώματος, κατευθύνονται με προσοχή και διαρκή παρατήρηση για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Σε αντίθεση με την τεχνική του cut out σε χαρτί που καταλήγει σε ένα οριστικό αποτέλεσμα, οι κρυσταλλώσεις οδηγούν σε ένα έργο non finito, σε συνομιλία με τις κλιματικές και ατμοσφαιρικές συνθήκες. Από τη στιγμή που η καλλιτέχνης θα αποφασίσει για το αποτέλεσμα, θα χρειαστούμε μεγεθυντικό φακό για να παρακολουθήσουμε τις ανεπαίσθητες μεταβολές του.
Την έκθεση έχει επιμεληθεί η καλλιτέχνης Ράνια Εμμανουηλίδου.
H Λία Ψωμά σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών τεχνών του St. Etienne της Γαλλίας και κατέχει το Diplôme National d’ Arts Plastiques και το δεύτερο πτυχίο Diplôme National Supérieur d’Expression Plastiques. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών του Αμβούργου Hochschule für bildende Kunst Hamburg, Γερμανία στο τμήμα της Οπτικής Επικοινωνίας – Animation.
Απόσπασμα κειμένου από το συλλογικό project Graceland, ο θρίαμβος μιας αβέβαιης πορείας, 2022-2023 από την επιμελήτρια Άννα Μυκονιάτη:
Lost track of the world, 2022 – 2023
Ο κρύσταλλος είναι ένα ανόργανο υλικό που, μέσα από τη φράκταλ, αυτό-παραγωγική και αυτό-οργανωτική διαδικασία του σχηματισμού του, εκφράζει τη ζωή με έναν αφηρημένο τρόπο. Είναι ένα αρχέγονο υλικό που διαθέτει μνήμη για την πρώιμη γη και παράλληλα την τροφοδοτεί. Και στη φύση άλλωστε ο κύκλος της ζωής δημιουργείται μέσα από τη σχέση οργανικών και ανόργανων υλικών. Οι πειραματισμοί με την καλλιέργεια κρυστάλλου, η έρευνα για τις φυσικές του ιδιότητες που προσομοιάζουν την κοσμογονία και οι προβληματισμοί γύρω από τους συμβολισμούς του, αποδόθηκαν εικαστικά στο Lost track of the world, 2022: μια πορεία από δεκάδες μικρές ανθρώπινες φιγούρες από χαρτί πάνω στις οποίες έχουν καλλιεργηθεί κρύσταλλοι.
Ένα μικρό σποτ δημιουργεί τη σκιά της πορείας στον τοίχο. Με αναφορές στους κούφιους ανθρώπους του T.S.Eliot, «στ’ από χαρτί πλασμένα κι από δισταγμό» ανδρείκελα του Καρυωτάκη και στα τέσσερα σκαλοπάτια της πορείας της Ασκητικής του Καζαντζάκη, αλλά και σε μελέτες για την κοσμογονία και την αστροφυσική των Carl Sagan και Γιώργου Γραμματικάκη, το έργο λειτουργεί ως μεταφορά για τη ματαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, την αρχή και την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, αλλά και ως μια αναφορά στις μετατοπίσεις πληθυσμών διαχρονικά λόγω πολέμων, συρράξεων, φυσικών καταστροφών και οικονομικών κρίσεων και μας φέρνει στο εδώ και τώρα, στις συλλογικές διεκδικήσεις του σήμερα. Ιστορικά, η γλυπτική έχει να κάνει με τη δημιουργία έργων μνημειακών που αντέχουν στη δοκιμασία του χρόνου και των καιρικών συνθηκών, είναι ογκώδη, βαριά, επιβλητικά. Ειδικά τα έργα που κάνουν ένα πολιτικό σχόλιο, συνήθως τείνουν να γίνονται προφανή, έντονα και διδακτικά. Σε πλήρη αντίθεση μ’ αυτό, τα γλυπτά που βλέπουμε στο Lost track of the world, 2022 εξυμνούν την ποιητική της ταπεινότητας και της ευθραυστότητας. Τη δεκαετία του 1930 ο Marcel Duchamp επινόησε τον όρο Inframince (ή «infra-thin» στα αγγλικά). Η έννοια του inframince αναφέρεται στο σχεδόν ανεπαίσθητο πέρασμα ανάμεσα σε δύο πράγματα (διαστάσεις, καταστάσεις, ιδέες). Ο ίδιος δεν έδωσε ποτέ ορισμό αλλά περιέγραψε το inframince μέσα από παραδείγματα: η ζέστη που νιώθεις εάν καθίσεις σε μια πολυθρόνα απ’ την οποία κάποιος άλλος μόλις σηκώθηκε, η αντανάκλαση από έναν καθρέφτη ή ένα κομμάτι γυαλί, ο ήχος που κάνει ένα τσόχινο παντελόνι καθώς τα πόδια τρίβονται μεταξύ τους όταν αυτός που το φοράει περπατά. Εδώ αντανακλάται απόλυτα αυτή η ενδιάμεση συνθήκη του inframince: το άυλο του ηχοτοπίου, η ευθραυστότητα του χαρτιού, οι σκιές, το λευκό πάνω στο λευκό σε συνδυασμό με τις διαφάνειες των κρυστάλλων που δημιουργεί μια αίσθηση απουσίας ύλης, σαν αυτές οι ανθρώπινες φιγούρες που κουβαλούν το βάρος όλου του κόσμου να αιωρούνται ένα χιλιοστό πάνω απ’ το βάθρο γιατί «έτσι τελειώνει ο κόσμος / όχι με ένα βρόντο / μα με ένα λυγμό».
Στον αντίποδα των εικαστικών αναζητήσεων όπου το τυχαίο της ανάπτυξης ενός κρυστάλλου συναντά τη λεπτομερή εργασία της κατασκευής ενός μικρού γλυπτού από χαρτί. H εγκατάσταση συνδυάζει διάφορα υλικά και υφές, που συνθέτουν μια σύγχρονη συλλογή παραδοξοτήτων. Το ευαίσθητο υλικό και η μεταμορφωτική φύση της τεχνικής του cut-out, που μετατρέπει το υλικό από αδιαφανές σε διαφανές και από επίπεδο σε γλυπτό, συντελούν στη δημιουργία μιας σειράς μικρογλυπτών που αποτυπώνουν τη διττή φύση της γυναικείας δύναμης, μέσα από μελέτες για ένα υβριδικό σώμα που δεν εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες της τεχνολογίας αλλά επανασυνδέεται με τη φύση και επιστρέφει στο αρχέγονο.
Άννα Μυκονιάτη
Αθήνα, Ιανουάριος 2022
