Σε κλίμα αισιοδοξίας και με όχημα την ανανεωτική δυναμική του σινεμά, πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 2 Νοεμβρίου η τελετή έναρξης του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Οικοδεσπότης της βραδιάς ήταν ο Δημήτρης Πιατάς, τον οποίο καλωσόρισε στη σκηνή του Ολύμπιον ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης: «Ο άνθρωπος που θα μάς “ξεναγήσει” απόψε σ’ αυτή την τελετή, είναι ένας σπουδαίος ηθοποιός, ένας εμβληματικός κωμικός στην ελληνική ιστορία του σινεμά και του θεάτρου», ανέφερε χαρακτηριστικά, δίνοντας τον λόγο στον σπουδαίο έλληνα κωμικό. «Αυτή την περίοδο, η Θεσσαλονίκη είναι το σπίτι μου και χαίρομαι πολύ γι’ αυτό. Χαίρομαι ακόμα που βρίσκομαι μπροστά σε 700 σινεφίλ φίλους σε αυτόν τον υπέροχο χώρο, το Ολύμπιον, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1950, έναν χρόνο πριν γεννηθώ», είπε χιουμοριστικά ο κ. Πιατάς, κηρύσσοντας την έναρξη της φετινής διοργάνωσης.
Στη συνέχεια, έδωσε τον λόγο στην πρόεδρο του ΔΣ του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και καθηγήτρια Θεωρίας του Κινηματογράφου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ελευθερία Θανούλη, η οποία μίλησε για τη σημασία των κινηματογραφικών φεστιβάλ σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον. «Στα δύο χρόνια που έχω την τιμή να βρίσκομαι στη θέση της προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου, είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω πόσο σημαντικό είναι το έργο του Φεστιβάλ όχι μόνο για την πόλη της Θεσσαλονίκης αλλά και για ένα πολύ μεγάλο δίκτυο δημιουργών, παραγωγών και ανθρώπων του κινηματογράφου σε όλη την Ευρώπη. Το Φεστιβάλ συγκαταλέγεται δίκαια ανάμεσα στα σημαντικότερα Ευρωπαϊκά φεστιβάλ, παρότι -πρέπει να πω- διαθέτει μόνο ένα κλάσμα των προϋπολογισμών που διαθέτουν εκείνα. Ωστόσο, καταφέρνει πάντα να καινοτομεί, να πρωταγωνιστεί με νέες δράσεις και να μετατρέπει τη Θεσσαλονίκη σε έναν πολύ ζωντανό και διεθνή κόμβο κινηματογραφικών εξελίξεων για 10 ολόκληρες μέρες. Γι’ αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τη γενική και καλλιτεχνική διεύθυνση, καθώς και όλη την ομάδα του φεστιβάλ -εργαζομένους και εθελοντές- για το πάθος και την αγάπη που δείχνουν για τη δουλειά τους. Ομοίως, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους φορείς της Πολιτείας: το Υπουργείο Πολιτισμού, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και το Δήμο της Θεσσαλονίκης για τη στήριξη και την πίστη τους στον θεσμό. Παρά την κρίση που απειλεί τις κινηματογραφικές αίθουσες αλλά και γενικότερα τις απανωτές κρίσεις στην πολιτική, την οικονομία, και το περιβάλλον, τα κινηματογραφικά φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο παραμένουν πιο ζωντανά και χρήσιμα από ποτέ. Και αυτό δεν είναι καθόλου παράδοξο. Σε περιόδους αναταραχών ή μεγάλων αλλαγών, η ιστορία έχει δείξει ότι τα φεστιβάλ όχι μόνο επιβιώνουν, όχι μόνο αντέχουν αλλά ανθίζουν και βοηθούν να βρεθούν λύσεις. Γιατί τα φεστιβάλ δεν προβάλλουν απλώς ταινίες αλλά αποτελούν έναν τόπο συναντήσεων, ζυμώσεων και δημιουργικών αναζητήσεων. Αυτός είναι και ο στόχος του 64ης φεστιβάλ που ξεκινά σήμερα. Οι ταινίες, τα αφιερώματα, τα διαγωνιστικά τμήματα, οι αναπτυξιακές δράσεις της αγοράς αλλά και οι παράλληλες εκδηλώσεις της 64ης διοργάνωσης σας καλούν όλες και όλους να γνωρίσετε τον πλούτο του κινηματογραφικού παρελθόντος και παρόντος αλλά και να οραματιστείτε το μέλλον. Κλείνοντας, θα ήθελα να πω κάτι αισιόδοξο. Κόντρα στις ανησυχίες και στον φόβο για την κρίση του σινεμά στις μέρες μας, θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ως ιστορικός ότι ο κινηματογράφος για πάνω από 120 χρόνια περνά διαρκώς κρίσεις. Την μία μετά την άλλη. Αλλάζει συνέχεια μορφές και μετασχηματίζεται ανάλογα με τις ανάγκες της κοινωνίας. Και αυτό δεν είναι καθόλου κακό. Μάλιστα, για να παραφράσω τη γνωστή ατάκα του Γούντι Άλεν από το Annie Hall, ο κινηματογράφος είναι σαν τον καρχαρία, πρέπει να πηγαίνει διαρκώς μπροστά γιατί αλλιώς θα πεθάνει».
Ο κ. Πιατάς αναφέρθηκε στη συνέχεια στις δύο πρωτότυπες αφίσες του Φεστιβάλ, που σχεδίασε ο εικαστικός καλλιτέχνης Βασίλης Σελιμάς, συγκεράζοντας τον μαγικό ρεαλισμό με το βλέμμα των παιδιών. Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Τι είναι το σινεμά; Μια μεγάλη οθόνη και ένα κοινό βίωμα κάτω από το φως του προβολέα και της σκοτεινής αίθουσας. Αυτό το σινεμά μάς τραβά στο φανταστικό σύμπαν όπου κατοικούν πλάσματα μαγικά και ιδέες άπιαστες, που μας κάνουν να θυμηθούμε όσα έχουμε ξεχάσει και, το κυριότερο απ’ όλα, να ξαναγίνουμε παιδιά».
Αμέσως μετά, έδωσε τον λόγο στη γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό. «Στο 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης αλλάζουμε πολλά. Θα ήθελα να σταθώ σε ένα από αυτά, αυτό που εκφράζει καλύτερα τη φιλοσοφία μας αλλά και τις ελπίδες του κόσμου στον οποίο ζούμε σήμερα. Πρόκειται για την αναβάθμιση του τμήματος Meet the Neighbors+, το οποίο περιλαμβάνει ταινίες από την ευρύτερη γειτονιά μας. Ποια είναι αυτή η γειτονιά θα δούμε σε λίγο. Τιμούμε καταρχάς τον άνθρωπο στον οποίο το Φεστιβάλ χρωστάει τη σημερινή του μορφή, τον άνθρωπο που έμαθε σινεμά σε μια ολόκληρη γενιά. Ο Χρυσός Αλέξανδρος του τμήματος Meet the Neighbors μετονομάζεται σε “Χρυσός Αλέξανδρος – Μισέλ Δημόπουλος”. Ο Μισέλ μάς έμαθε να βλέπουμε αυτά που κρύβονται στο βάθος των εικόνων, να ακούμε τους ψιθύρους μιας διαφορετικής πραγματικότητας, να ανακαλύπτουμε τα αληθινά μυστικά της έβδομης τέχνης. Ο Μισέλ κοίταξε πέρα από τα σύνορα της χώρας στο σινεμά της γειτονιάς μας και ολόκληρου του κόσμου. Οι ταινίες που περιλαμβάνονται σε αυτό το τμήμα προέρχονται από 36 χώρες αυτής της γειτονιάς. Οι άνθρωποι που ζουν σε αυτήν εδώ και χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι που μοχθούν, ερωτεύονται, τραγουδάνε, ελπίζουν, είναι οι δικοί μας γείτονες. Γυρίζουν ταινίες που αποτυπώνουν τους φόβους και τις αγωνίες τους και θέτουν ερωτήματα για ένα πιο φωτεινό μέλλον. Μέσα σε αυτές τις ταινίες κρύβεται η πολιτική των ονείρων και της αισιοδοξίας. Ας ονειρευτούμε λοιπόν μέσα από τις ταινίες και ας κρατήσουμε ζωντανή την αισιοδοξία μας. Ευχαριστώ θερμά την Υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, τον Υφυπουργό Πολιτισμού Αρμόδιο για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Χρίστο Δήμα, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, τον Δήμο Θεσσαλονίκης και όλους τους χορηγούς και τους υποστηρικτές του Φεστιβάλ. Ευχαριστώ το Διοικητικό Συμβούλιο του Φεστιβάλ, το προσωπικό και τους εθελοντές του. Το Φεστιβάλ είναι οι άνθρωποί του. Καλό Φεστιβάλ!»
Ακολούθησε η παρουσίαση του σποτ του φετινού Φεστιβάλ, σε σκηνοθεσία Θανάση Νεοφώτιστου (AirHostess-737), το οποίο συνυφαίνει τις τρεις Μοίρες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας με τη διαδικασία και τα στάδια δημιουργίας μιας κινηματογραφικής ταινίας. Στη σκηνή ανέβηκε αμέσως μετά η Αντιπεριφερειάρχης Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης, Βούλα Πατουλίδου. «Η διαδρομή από την πρώτη Εβδομάδα του Ελληνικού Κινηματογράφου μέχρι το 64ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης προφανώς είναι μεγάλη και η έκβαση εντυπωσιακή. Τα χρόνια της κρίσης το Φεστιβάλ όχι απλώς επέζησε, αλλά χάρη στη σωστή διαχείριση μέσων και πόρων από τους ανθρώπους του, αλλά και τη στήριξη των φορέων κατόρθωσε σήμερα ξανά να στέκεται δυνατά στα πόδια του. Υπό τη διεύθυνση του Ορέστη Ανδρεαδάκη και με τα νέα δεδομένα μιας επανεκκίνησης, το στοίχημα ήταν να προλάβει, να συντονιστεί με τις τεχνολογικές και αισθητικές εξελίξεις της ψηφιακής εποχής και βεβαίως να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά του, έχοντας καταλήξει να θεωρείται πανευρωπαϊκά ένας στιβαρός, υπολογίσιμος θεσμός». Η κ. Πατουλίδου αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στο έργο του Film Office της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για την προσέλκυση οπτικοακουστικών παραγωγών στην περιοχή. «Ένας ήταν ο στόχος, αυτός που και εσείς είχατε στην καρδιά σας, να βάλουμε τη Θεσσαλονίκη και την Κεντρική Μακεδονία στην καρδιά των παγκόσμιων κινηματογραφικών παραγωγών και αυτό παίρνει πλέον σάρκα και οστά. Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας στήριξε και θα στηρίζει στην πράξη, χρησιμοποιώντας και αξιοποιώντας χρήματα του ΕΣΠΑ, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Ντοκιμαντέρ».
Τον λόγο πήρε και πάλι ο κ. Πιατάς, ο οποίος μίλησε για το μεγάλο αφιέρωμα του Φεστιβάλ στα Φαντάσματα, «που μας προσκαλούν σε ένα κόσμο σκοτεινό και μαγεμένο όπου κυριαρχούν οι σκιές, οι ψευδαισθήσεις και οι οπτασίες», με ένα πλούσιο πρόγραμμα ταινιών και τη μεγάλη εικαστική έκθεση με τίτλο «ΦΑΝΤ ΣΜ ΤΑ». Παράλληλα, εκθείασε το σπουδαίο έργο που επιτελεί η Αγορά του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το τμήμα που φέρνει στο προσκήνιο το σινεμά του αύριο, αναφέροντας παράλληλα ότι ambassador της Αγοράς φέτος είναι η κορυφαία ερμηνεύτρια και δημιουργός Χάρις Αλεξίου. Έπειτα, αναφέρθηκε στην τιμητική βράβευση του -παλιού του φίλου και συνεργάτη- Νίκου Περάκη από το Φεστιβάλ και το αφιέρωμα της φετινής διοργάνωσης που αναδεικνύει το έργο του πολυσχιδούς έλληνα δημιουργού τόσο ως σκηνοθέτη όσο και ως production designer.
Αμέσως μετά, η οθόνη γέμισε με εμβληματικές εικόνες από το ξεχωριστό, ποιητικό σινεμά του Τάκη Κανελλόπουλου, στον οποίο πραγματοποιεί φέτος αφιέρωμα το Φεστιβάλ, παράλληλα με μια πρωτότυπη εικαστική εγκατάσταση για το κινηματογραφικό και λογοτεχνικό έργο του μόνου σκηνοθέτη του ελληνικού κινηματογράφου που έζησε όλη του τη ζωή και γύρισε τις ταινίες του στη Θεσσαλονίκη. «Ονειρεύομαι μια εκδρομή, έναν ουρανό, κοντά στη θάλασσα, σε έναν τόπο όπου δεν γίνεται πόλεμος, που δεν ακούει στο όνομα Ουκρανία, Γάζα. Μία πόλη και έναν τόπο που χωρά κάθε σκέψη, κάθε εικόνα και κάθε συναίσθημα, μία πόλη κοφτερή σαν διαμάντι, τη Θεσσαλονίκη», είπε ο κ. Πιατάς, συνδέοντας την εμβληματική σκηνή της Λίλης Παπαγιάννη από την Εκδρομή του Τάκη Κανελλόπουλου με το σήμερα.
Τη σκυτάλη πήρε στη συνέχεια ο Υφυπουργός Πολιτισμού Αρμόδιος για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Χρίστος Δήμας, ο οποίος έδωσε έμφαση στο αναπτυξιακό αποτύπωμα του Φεστιβάλ. «Είναι πραγματικά πολύ μεγάλη μου χαρά που βρίσκομαι εδώ. Ο οργανισμός του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης διευρύνει διαρκώς τις δράσεις του, εμπλουτίζει και ανανεώνει διαρκώς το προϊόν του, γεννά και αναπτύσσει νέους πολιτιστικούς θεσμούς όπως το εξίσου σημαντικό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, καθιστώντας τελικά την πόλη το σημαντικότερο κινηματογραφικό hub της Ελλάδας. Η φετινή διοργάνωση επιδεικνύει υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευσυνειδησίας και αναδεικνύει ζητήματα όπως η ανεμπόδιστη πρόσβαση στις τέχνες και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα μέσα από στοχευμένες συνέργειες και αξιέπαινες πρωτοβουλίες», είπε ο κ. Δήμας. Ο Υφυπουργός έκανε ιδιαίτερη μνεία στον εκλιπόντα οραματιστή Μισέλ Δημόπουλο και στη συμβολή του στη διεθνοποίηση του Φεστιβάλ και στην κινηματογραφική εκπαίδευση, ενώ εξήρε τη σημασία της ενότητας Agora Series που εγκαινιάστηκε πέρυσι από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στον κομβικό ρόλο της ενότητας Agora Series στην ανάπτυξη συνεργασιών στους κλάδους της κινηματογραφικής βιομηχανίας και των οπτικοακουστικών μέσων. Όπως τόνισε ο κ. Δήμας: «Η κυβέρνηση πιστεύει ιδιαίτερα στην αναπτυξιακή ισχύ του κλάδου της κινηματογραφικής παραγωγής, καθώς και στη δυναμική των ελληνικών ταλέντων. Για αυτό τον λόγο στηρίζει και προωθεί με όλους τους δυνατούς τρόπους και μέσα από μία ξεκάθαρη στρατηγική, την οποία ξέρω ότι παρουσίασε πριν έναν χρόνο ο πρωθυπουργός κατά την παρουσία του στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, η οποία στοχεύει στη δημιουργία ενός ευνοϊκότερου περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις του κλάδου και για την προσέλκυση των επενδύσεων. Κλείνοντας αυτόν τον χαιρετισμό, οφείλω να εκφράσω τα θερμότερα συγχαρητήρια σε όλες και όλους που εργάστηκαν για την πραγματοποίηση του 64ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ιδιαίτερα θα ήθελα να συγχαρώ την πρόεδρο κα Ελευθερία Θανούλη, τη γενική Διευθύντρια κα Ελίζ Ζαλαντό, τον καλλιτεχνικό διευθυντή Ορέστη Ανδρεαδάκη, τον αντιπρόεδρο Γρηγόρη Βαρδαρινό και όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Φεστιβάλ, αλλά και τους φορείς που συμβάλλουν ώστε να συνεχίσει να αναπτύσσεται διαρκώς. Είναι προφανές ότι το υπέρλαμπρο αποτέλεσμα που θα απολαύσουμε για τις επόμενες δέκα μέρες δεν μπορεί παρά να κρύβει πολλή και άοκνη προσπάθεια, συσσωρευμένη εφευρετικότητα, αλλά και ταλέντο και πολλή αγάπη. Είναι από τα στοιχεία που ιστορικά χαρακτηρίζουν το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το έχουν φέρει στην περίοπτη θέση που είναι σήμερα και το έχουν βάλει στην καρδιά όλων μας. Ευχόμαστε από την πλευρά της κυβέρνησης και του Υπουργείου Πολιτισμού καλή επιτυχία και να το απολαύσουμε όλοι μας».
Την τελετή έναρξης έκλεισε ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο οποίος σχολίασε την ταινία έναρξης, Στη φωτιά του γαλλο-βιετναμέζου σκηνοθέτη Τραν Αν Χουνγκ, η οποία τιμήθηκε με το Βραβείο Σκηνοθεσίας του Φεστιβάλ Καννών και αποτελεί την επίσημη πρόταση της Γαλλίας για το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας. «Δεν υπάρχει πιο ταιριαστή ταινία για να αρχίσει ένα Φεστιβάλ που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη. H ταινία βασίζεται στο βιβλίο La vie et la passion de Dodin-Bouffant, gourmet του Μαρσέλ Ρουφ, το οποίο δημοσίευσε το 1924 ο πρίγκιπας της γαστρονομίας, ο Μαρσέλ Ρουφ, αποθεώνοντας τη γαλλική κουζίνα» είπε ο κ. Ανδρεαδάκης. «Στην πραγματικότητα, η ταινία που σκηνοθέτησε ο Τραν Αν Χουνγκ υπερβαίνει τη γαστρονομία και γίνεται ύμνος για τη ζωή και τον ακατανίκητο έρωτα, ο οποίος βέβαια περνάει μέσα από τις μνήμες των γεύσεων και από την παράδοση μιας ξεχωριστής μαγειρικής τέχνης συνυφασμένης με τον πολιτισμό. Κομβικό πρόσωπο στην ταινία είναι η σύντροφος του Ντοντέν Μπουφάν, την οποία ερμηνεύει η Ζιλιέτ Μπινός. Είναι και η ίδια μια σπουδαία μαγείρισσα και κυρίως μια γυναίκα ελεύθερη και ανεξάρτητη. Η μαγειρική τους συνύπαρξη αποτυπώνεται σαν μια χορογραφία ψιθύρων και ανολοκλήρωτων επιθυμιών. Μια χορογραφία γεύσεων, οι οποίες αφηγούνται ξεχασμένες μα τόσο σημαντικές ιστορίες. Όπως θα ακούσετε σε λίγο στην ταινία και όπως βεβαίως γνωρίζουν όλες οι μαγείρισσες και όλοι οι μάγειρες της Θεσσαλονίκης, η μαγειρική τέχνη είναι κουλτούρα και μνήμη, παράδοση, ταπεινότητα και αγάπη. Έτσι, μια συνταγή με ψάρια και λαχανικά δεν είναι απλώς ένα πιάτο για φαγητό, αλλά είναι η συνάντηση της στεριάς με τη θάλασσα που υμνεί την ομορφιά του τόπου μας», ολοκλήρωσε σχετικά. Η ταινία Στη φωτιά θα κυκλοφορήσει στις αίθουσες από τη Rosebud.21 στις 9 Νοεμβρίου.
Το 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού, του προγράμματος ΕΣΠΑ του ΠΕΠ Κ. Μακεδονίας 2021-2027 και του προγράμματος MEDIA. Πολύτιμη είναι η στήριξη της ΕΡΤ, επίσημου χορηγού επικοινωνίας του Φεστιβάλ, της COSMOTE TV, Mεγάλου Xορηγού του Φεστιβάλ, της Alpha Bank χορηγού προσβασιμότητας, της Mastercard, επίσημης κάρτας πληρωμών, της Aegean, επίσημου αερομεταφορέα, της Fischer, χορηγού βραβείων κοινού, και της Jameson.
Οι δράσεις του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης υλοποιούνται με την υποστήριξη του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU.
