Σε κλίμα αισιοδοξίας και ενθουσιασμού για την επιστροφή στις κινηματογραφικές αίθουσες, πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 4 Νοεμβρίου η τελετή έναρξης του 62ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. «Έχουν περάσει δύο χρόνια, ακριβώς 24 μήνες από τότε που ήμουν σε αυτή εδώ τη σκηνή. Όλοι μας ξέρουμε πώς ήταν αυτοί οι μήνες. Τους έχουμε ξεπληρώσει με ακριβό τόκο, για να βγούμε σε μια νέα εποχή, μια εποχή χωρίς κανόνες», είπε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, προλογίζοντας την έναρξη της φετινής διοργάνωσης. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, όπως επισήμανε, το μότο του φετινού φεστιβάλ, αλλά και ο τίτλος της καθιερωμένης έκθεσης, εμπνέονται από την αριστουργηματική ταινία του Ζαν Ρενουάρ, Ο Κανόνας του Παιχνιδιού. «Τι να τους κάνεις όμως του κανόνες σε μια εποχή που επιβάλει συνεχώς την επαναδιατύπωσή τους; Είναι μια εποχή αυθάδης, η οποία συγγράφει το σενάριο της ταινίας της καθώς αυτή παίζεται σε μια φανταστική οθόνη, στον χώρο του εδώ και του ποτέ, στην εκπλήρωση του τίποτε.
Κι όμως, μέσα σε αυτή την επαναλαμβανόμενη νύχτα κρύβεται και η δική μας αυθάδεια. Κρύβεται η στιγμή που κάποιος αποφασίζει να πραγματοποιήσει την ιδιωτική του τρέλα ή να συναντήσει ένα συλλογικό όνειρο που δεν έχει κανένα κανόνα, αλλά πολλά –μα πάρα πολλά– παιχνίδια. Ας τα παίξουμε λοιπόν, επιλέγοντας όμως αυτούς ακριβώς τους σωστούς και τους δίκαιους κανόνες που ταιριάζουν στην τρέλα και στο όνειρο της νέας εποχής. Της δικής μας εποχής», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια, έδωσε τον λόγο στη γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό, η οποία έκανε μια σύντομη, αλλά περιεκτική αναδρομή των δύο τελευταίων ετών, κατά τις οποίες το φεστιβάλ προσαρμόστηκε, εκπαιδεύτηκε, έμαθε και βάδισε μαζί με τους δημιουργούς και το κοινό σε μια νέα εποχή.«Δεν ματαιώσαμε κανένα φεστιβάλ. Έγιναν όλα online, υβριδικά και ένα καλοκαιρινό. Συνεχίσαμε την ετήσια δραστηριότητά μας, όσο ήταν δυνατόν. Ακόμα και τα προγράμματα για παιδιά, όταν τα σχολεία ήταν κλειστά. Πήραμε πρωτοβουλίες, κάναμε νέες συνεργασίες, συνεχίσαμε να δουλεύουμε για τα έργα υποδομής στους ιστορικούς χώρους μας. Ελπίζουμε σύντομα να δείτε τα αποτελέσματα της δουλειάς μας». Όπως επισήμανε, το φεστιβάλ συνομίλησε ανοικτά με άλλα φεστιβάλ, αλλά και με ελληνικούς και διεθνείς φορείς. Η ίδια ευχαρίστησε, στη συνέχεια, την Υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, τον Υφυπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, αρμόδιο για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Νικόλα Γιατρομανωλάκη, τον Υφυπουργό Εσωτερικών, αρμόδιο για θέματα Μακεδονίας-Θράκης, Σταύρο Καλαφάτη, τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα, τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνο Ζέρβα, το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του Φεστιβάλ, αλλά και όλους τους φίλους και συνεργάτες του φεστιβάλ για την πολύτιμη αρωγή τους. «Ναι, τα βγάλαμε πέρα», αναφώνησε στο τέλος, δηλώνοντας με τον πιο εμφατικό τρόπο τον ενθουσιασμό όλων για την επίτευξη των στόχων του φεστιβάλ παρά τις μεγάλες δυσκολίες και προκλήσεις της εποχής.
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε και πάλι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο οποίος παρουσίασε τα μέλη του νέου Διοικητικού Συμβουλίου, Θέμιδα Μπαζάκα, Πηνελόπη Βαλτή, Σπύρο Βούγια, Στέφανο Νόλλα και Φίλιο Στάγκο, με αντιπρόεδρο τον Γρηγόρη Βαρδαρινό. Ιδιαίτερη μνεία απέδωσε όμως στη νέα πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου, την κυρία Ελευθερία Θανούλη, πρόεδρο του τμήματος κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. «Για πρώτη φορά μια γυναίκα πρόεδρος στο Διοικητικό Συμβούλιο. Συνήθως, στην τελετή έναρξης δεν μιλάει η πρόεδρος, ωστόσο επιτρέψτε μου να κάνω μια εξαίρεση», είπε, δίνοντας τη σκυτάλη στην νέα πρόεδρο του φεστιβαλικού ΔΣ.
«Ως φοιτήτρια, δεν θα ξεχάσω ποτέ τις μάχες που έδινα σώμα με σώμα έξω στην είσοδο, για να καταφέρω να τρυπώσω στον δεύτερο εξώστη και να παρακολουθήσω με τους φίλους μου την ταινία της έναρξης, ενώ ήταν πάλι εδώ, σε μια τελετή έναρξης πριν 18 χρόνια, όταν άκουσα από το στόμα του Ευάγγελου Βενιζέλου την εξαγγελία για την ίδρυση του τμήματος κινηματογράφου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, εκεί όπου έμελλε να χτίσω την ακαδημαϊκή μου σταδιοδρομία». Στη συνέχεια, ευχαρίστησε τους συνεργάτες της στο Φεστιβάλ, αλλά και όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, οι οποίοι διατήρησαν ακλόνητη τη στήριξή τους στο Φεστιβάλ, κατά τα δύσκολα χρόνια της πανδημίας. «Εύχομαι για τις επόμενες δέκα μέρες να συναντιόμαστε συνέχεια μέσα και έξω από τις αίθουσες για να απολαύσουμε το σινεμά και τη ζωή, αυτά τα δύο τόσο άρρηκτα συνδεδεμένα κομμάτια του κόσμου μας, γιατί νομίζω το έχουμε όλοι πολλή ανάγκη», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια της εκδήλωσης, στη σκηνή ανέβηκε ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, κ. Απόστολος Τζιτζικώστας, ο οποίος, μέσα από την υλοποίηση του προγράμματος ΕΣΠΑ, στέκεται αρωγός και συμπαραστάτης στο έργο του Φεστιβάλ. Ο Περιφερειάρχης καλωσόρισε το κοινό και ευχαρίστησε τους συντελεστές του για την άψογη συνεργασία. «Αν δεν υπήρχε αυτή η ομάδα για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Ντοκιμαντέρ, δεν θα υπήρχε Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Αυτή είναι η αλήθεια. Θέλω πραγματικά να σας ευχαριστήσω, γιατί χωρίς εσάς, η όποια προσπάθεια από πλευράς μας να στηρίξουμε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Ντοκιμαντέρ θα έπεφτε στο κενό. Παρά το γεγονός ότι για 2 χρονιές δεν μπορέσαμε να βρεθούμε σε αυτή την αίθουσα και το Φεστιβάλ έγινε υβριδικά, φέτος το 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου, επιστρέφει ακόμα πιο δυνατό, ακόμα πιο έτοιμο. Και η Θεσσαλονίκη και η Μακεδονία είναι ακόμα πιο έτοιμη να υποδεχτεί και να υπηρετήσει το κεντρικό όραμα που έχουμε θέσει από την πρώτη στιγμή ως διοίκηση, να καταστήσουμε αυτόν τον τόπο, ένα κέντρο διεθνών οπτικοακουστικών παραγωγών. Και το καταφέρνουμε. Με σκληρή δουλειά όλα τα προηγούμενα χρόνια και με τη βοήθεια της Πολιτείας, την αλλαγή του νομικού και θεσμικού πλαισίου, καταφέραμε η Θεσσαλονίκη και η Κεντρική Μακεδονία να έχει γίνει πόλος έλξης μεγάλων κινηματογραφικών παραγωγών. Κι αυτό είναι για εμάς, στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας η μεγαλύτερη κατάκτηση και η μεγαλύτερη δικαίωση για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, που όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια, έδινε μάχη για να σταθεί όρθιο». Ο κ. Τζιτζικώστας εγκαινίασε το φεστιβάλ με την υπόσχεση της συνεχούς στήριξης τα επόμενα χρόνια. «Θα συνεχίσουμε τα επόμενα χρόνια προσηλωμένοι στον στόχο που έχουμε θέσει, να εργαζόμαστε ως Περιφέρεια για την ενίσχυση αυτού του θεσμού, ενός θεσμού εξωστρεφούς, ενός θεσμού που προάγει την κληρονομιά του τόπου μας, αλλά και ενός θεσμού που δίνει βήμα στους νέους καλλιτέχνες και στη δημιουργία».
Τέλος, ανακοίνωσε την πλήρη ετοιμότητα και ανάπτυξη του Film Office της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, το οποίο θα συμβάλλει μέσω εκδηλώσεων, δράσεων και συναντήσεων στην ανάδειξη του τόπου.
Τον λόγο πήρε στη συνέχεια ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας. «Πριν δέκα μέρες χτυπάει το τηλέφωνό μου. Είναι ο Ορέστης Ανδρεαδάκης. Τα τελευταία δύο χρόνια τα τηλεφωνήματα με τον Ορέστη είχαν πολλή αγωνία και άγχος. “Δήμαρχε, τι θα γίνει; Θα έχουμε Φεστιβάλ; Η Θεσσαλονίκη κοκκινίζει”, με ρώτησε. Του απάντησα ότι η Θεσσαλονίκη μπορεί να κοκκινίζει, αλλά θα έχουμε και κόκκινα χαλιά. Οπότε δικαιωθήκαμε, βρισκόμαστε σήμερα όλοι εδώ. Χαιρόμαστε πάρα πολύ για αυτό». Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης τόνισε τη σημασία του φεστιβάλ για τους Θεσσαλονικείς, αλλά και την αξία του ως διεθνούς φεστιβάλ από το 1992, ενώ δήλωσε την προθυμία του Δήμου να συμβάλει τα μέγιστα στη διοργάνωσή του. «Ο Δήμος Θεσσαλονίκης προφανώς συμμετέχει, με όποια μέσα και με όποιες δυνάμεις έχει. Αγαπάει το φεστιβάλ και το φεστιβάλ αγαπάει τη Θεσσαλονίκη». Τέλος, δήλωσε τη χαρά του για την επιστροφή του κοινού στις αίθουσες, συμπληρώνοντας με χιούμορ πως «καλά τα υβριδικά, αλλά είναι πολύ σημαντικό να βρισκόμαστε και στις αίθουσες», ενώ ανανέωσε και την πρόθεσή του να στέκεται αρωγός στις προσπάθειες του Φεστιβάλ. «Μαζί θα μπορέσουμε να κάνουμε κάθε προσπάθεια, που πιστεύουμε ότι είναι δύσκολη, πιο εύκολη».
Η βραδιά συνεχίστηκε με την αναφορά του Ορέστη Ανδρεαδάκη στους χορηγούς και φίλους του φεστιβάλ. «Είναι περισσότεροι από 50 και εκ μέρους του φεστιβάλ θέλω να τους ευχαριστήσω θερμά, πρόκειται για ένα ποσό που ξεπερνά το μισό εκατομμύριο ευρώ». Στη συνέχεια, έδωσε τον λόγο στον Υφυπουργό Εσωτερικών, αρμόδιο για θέματα Μακεδονίας – Θράκης, κ. Σταύρο Καλαφάτη. Ο κ. Καλαφάτης χαιρέτησε φορείς, εκπροσώπους και κοινό και τόνισε τη μεγάλη σημασία του φεστιβάλ για τη Θεσσαλονίκη. «Είναι μια γιορτή που εδώ και χρόνια εισήγαγε τη Θεσσαλονίκη στον χάρτη των διεθνών κινηματογραφικών φεστιβάλ και τη διατηρεί σε μια πολύ καλή θέση μεταξύ τους. Μια μεγάλη γιορτή πολιτισμού για τη νεολαία της πόλης μας, για όλες και όλους τους σινεφίλ».
Ο κ. Καλαφάτης στάθηκε όμως και στην υπευθυνότητα που έχει επιδείξει το Φεστιβάλ Κινηματογράφου εν μέσω πανδημίας. «Το φεστιβάλ επιστρέφει στις κινηματογραφικές αίθουσες, με ασφάλεια, τηρώντας όλα τα υγειονομικά πρωτόκολλα για την προστασία της δημόσιας υγείας. Αξίζουν συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία σας να ανοίξετε τις αίθουσες σας στους πλήρως εμβολιασμένους. Στέλνετε έτσι το μήνυμα ότι το μοναδικό όπλο που έχουμε απέναντι στον ιό είναι το εμβόλιο. Στις πρωτόγνωρες καταστάσεις που ζήσαμε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου άντεξε, το σινεμά άντεξε, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τεχνολογίας και κρατώντας ζωντανή τη σχέση του με το κοινό. Σήμερα, πιο δυνατό και δημιουργικό ανοίγει και πάλι τα φτερά του στον κόσμο της 7ης τέχνης, της ευαισθησίας, των ιδεών και του πολιτισμού. Και σε αυτή την προσπάθεια είμαστε όλοι στο πλευρό σας. Θέλουμε τη Θεσσαλονίκη να αναδεικνύει την εξωστρέφεια ως κύριο χαρακτηριστικό του πολιτισμού που συμβαδίζει με την ανάπτυξη. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου είναι ζωντανή απόδειξη ότι οι δυο έννοιες δεν συγκρούονται, αλλά αντίθετα, στη σύγχρονη εποχή αλληλοσυμπληρώνονται. Συγχαρητήρια στη διοίκηση και σε όλους τους συντελεστές της διοργάνωσης».
Τον λόγο πήρε στη συνέχεια, ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, αρμόδιος για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, κ. Νικόλας Γιατρομανωλάκης, ο οποίος με τη σειρά του χαιρέτησε φορείς, συντελεστές και κοινό, δηλώνοντας παράλληλα την ικανοποίησή του για τη λειτουργία του φεστιβάλ στο πλαίσιο της τήρησης των υγειονομικών πρωτοκόλλων. «Παίρνω δυο δευτερόλεπτα για να σας δω, μια αίθουσα με 100% πληρότητα, με τα πρωτόκολλα αυτά, τα οποία συντάσσουμε και όταν αυτά εφαρμόζονται, είμαστε όλοι ξανά εδώ μαζί. Τα τελευταία δύο χρόνια έπρεπε να ξαναδώσουμε αγώνες για να επιστρέψουμε σε πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα, όπως αυτό, μια κινηματογραφική προβολή. Η κινηματογραφική αίθουσα απειλήθηκε όσο λίγοι φορείς και οργανισμοί στον κόσμο, όχι μόνο στην Ελλάδα, και η χαρά για το ότι έχουμε ξανά τις αίθουσές μας ανοιχτές είναι μεγάλη». Ο κ. Γιατρομανωλάκης εξήρε επίσης την επιμονή και την επιτυχία του Φεστιβάλ εν μέσω πανδημίας, γεγονός που το ανέδειξε στο εξωτερικό. «Το Φεστιβάλ, όχι μόνο άντεξε, πέτυχε. Και αυτό δεν ήταν δεδομένο. Δεν συνέβη με όλα τα φεστιβάλ. Την ώρα που πολλά διεθνή φεστιβάλ κατέβασαν ρολά, το δικό μας Φεστιβάλ επέμεινε. Και μαζί του επιμείναμε και εμείς, γιατί ξέραμε πόσο σημαντικό ήταν να συνεχίσει τη δουλειά του και το έργο του με οποιοδήποτε τρόπο».
Επιπλέον, αναφέρθηκε και στην πολυεπίπεδη φύση και λειτουργία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. «Πριν λίγες μέρες δημοσιεύτηκε ένα άρθρο, σε ένα από τα πολύ σημαντικά περιοδικά για το σινεμά, που είχε ένα αφιέρωμα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Και ο τίτλος του ήταν πως είναι το φεστιβάλ που καλύπτει όλες τις βάσεις, όλα τα κουτάκια. Είναι ένα φεστιβάλ συμπεριληπτικό, ένα φεστιβάλ που πάντοτε έθετε κοινωνικούς προβληματισμούς στο πρόγραμμά του. Ένα φεστιβάλ προσβάσιμο. Φέτος είναι η πρώτη φορά που θα έχουμε και προβολές με περιγραφή για άτομα τα οποία δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη στην οθόνη. Είναι ένα φεστιβάλ αναπτυξιακό. Το πρόγραμμα της Αγοράς έχει αποδείξει τη δυναμική του. Ακόμα και πέρυσι που έγινε διαδικτυακά, σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Είναι ένα φεστιβάλ ελληνικό. Φέτος έχουμε 50 ταινίες, 35 μεγάλου μήκους και 15 μικρού μήκους ελληνικές ταινίες, 20 εκ των οποίων κάνουν πρεμιέρα εδώ. Αλλά είναι, επίσης, ένα φεστιβάλ διεθνές και εξωστρεφές, πάντα ανοιχτό σε νέους δημιουργούς. Πολλοί σημαντικοί σκηνοθέτες ξεκίνησαν από εδώ την καριέρα τους. Παραμένει προοδευτικό και πρωτοποριακό. Αγκαλιάζει την τεχνολογία, χωρίς όμως να ξεχνάει ότι η φυσική παρουσία του είναι αυτή που μετράει».
Τέλος, ξεχωριστή μνεία απέδωσε και στην ευελιξία που επέδειξε το φεστιβάλ εν μέσω πανδημίας. «Όταν έγινε το πρώτο lockdown, την άνοιξη του 2020, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ ήταν προ των πυλών. Το συζητήσαμε και αποφασίσαμε να κάνουμε αναθέσεις, χορηγώντας ένα μικρό κονδύλι επιπλέον στο Φεστιβάλ. Δεν είναι όμως αυτό η ουσία, δεν το λέω για αυτό. Με τα χρήματα αυτά, το Φεστιβάλ μέσα στην πανδημία έκανε αναθέσεις σε σκηνοθέτες, Έλληνες και ξένους, οι οποίοι έφτιαξαν ταινίες για την πανδημία, που προβλήθηκαν μέσα στην πανδημία, με αποτέλεσμα να γραφτεί στους New York Times ότι ένα ελληνικό φεστιβάλ κατάφερε να δείξει σε όλο τον κόσμο πώς μπορεί να λειτουργήσει ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ σε τέτοιες ιδιαίτερες συνθήκες». Ο κ. Γιατρομανωλάκης ανέδειξε τέλος τη σημασία των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης στη στήριξη αντίστοιχων δράσεων. «Μέσα από το ταμείο ανάκαμψης έχουμε αυτή τη δυνατότητα, να δώσουμε μια νέα ώθηση, να δώσουμε και την προβολή και τα εργαλεία που αξίζουν στο Φεστιβάλ αυτό».
Ακολούθησε η προβολή της ταινίας Το Γεγονός, της Οντρεϊ Ντιγουάν, η οποία θέτει επίκαιρους και διαχρονικούς κοινωνικούς προβληματισμούς γύρω από τα δικαιώματα του γυναικείου φύλου, έχοντας τιμηθεί με τον Χρυσό Λέοντα στο πρόσφατο Φεστιβάλ της Βενετίας. Η σκηνοθέτις της ταινίας απέστειλε σύντομο μήνυμα μέσω βίντεο στο κοινό, εξηγώντας την αδυναμία της να παρευρεθεί στη Θεσσαλονίκη, εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα της πως το κοινό θα ταξιδέψει με την ηρωίδα της και θα γίνει κοινωνός της προσπάθειάς της να μεταφέρει το βιβλίο της Ανί Ερνό στη μεγάλη οθόνη με σεβασμό.
Το 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης γίνεται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του προγράμματος ΕΣΠΑ του ΠΕΠ Κ. Μακεδονίας 2014-2020 και του προγράμματος MEDIA. Πολύτιμη είναι η στήριξη της ΕΡΤ, επίσημου χορηγού επικοινωνίας του Φεστιβάλ, της COSMOTE TV, Mεγάλου Xορηγού του Φεστιβάλ, της Alpha Bank χορηγού προσβασιμότητας, της Mastercard, επίσημης κάρτας πληρωμών, της Aegean, επίσημου αερομεταφορέα, και της Fischer, χορηγού βραβείων κοινού. Στο τέλος της διοργάνωσης θα απονεμηθούν τα βραβεία του 62ου ΦΚΘ. Καλές προβολές!
