Τέσσερα άτομα από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα θυμούνται το coming out τους, δίνουν τη δική τους συμβουλή σε όσους ακόμη δεν το έχουν κάνει και μιλούν για φόβο, αποδοχή και ορατότητα.
Αθηνά Τσαγκαράκη
Σεναριογράφος / Δημιουργός περιεχομένου
Το πρώτο άτομο που είπα ότι είμαι ομοφυλόφιλη ήταν μια φίλη μου στη Θεσσαλονίκη. Ήμασταν πολύ κοντά και το γεγονός ότι δεν της είχα μιλήσει για εκείνο το πρώτο φιλί που έδωσα με κοπέλα και που έμελλε να μου αλλάξει τη ζωή, με έτρωγε από μέσα προς έξω. Πήγα σπίτι της κλαίγοντας, της μίλησα. Μου είπε «και γιατί κλαις;».
Δεν ήξερα τι να απαντήσω. Δεν είχε περάσει ποτέ από το μυαλό μου, μέχρι μια φίλη μου να μου πει πως με έχει ερωτευτεί. Ένιωσα άβολα, ήμουν σε άρνηση, ενώ παράλληλα εκείνη με πολιορκούσε. Έπιασα τον εαυτό μου να θέλει να προχωρήσει, αλλά είχα συγκλονιστεί. Ήμουν 22. Όταν φιληθήκαμε, όλα τα πράγματα μπήκαν στη θέση τους. Πέρασε περίπου ένας χρόνος με τρομερή υπαρξιακή κρίση, μέχρι που μια μέρα είπα «δε με νοιάζει τι είμαι, αρκεί να είμαι χαρούμενη».
Ήμουν πολύ τυχερή γιατί κανείς από τον κύκλο μου δεν απομακρύνθηκε -θα με επηρέαζε σίγουρα τρομερά. Ακόμα και η μαμά μου, που σίγουρα θεωρούσε πως «είναι μια φάση», έκανε όλη τη δουλειά που χρειάστηκε για να με αποδεχτεί πλήρως! Έχω ξανά πει ότι είχε χρειαστεί να κάνω ξανά coming out σαν καταθλιπτική πριν χρειαστεί να κάνω σαν ομοφυλόφιλη. Μη σου πω οι δικοί μου δυσκολεύτηκαν περισσότερο να πιστέψουν το πρώτο παρά το δεύτερο. Και στις δυο περιπτώσεις ωστόσο, άλλαξα πολύ. Το να αποδέχεσαι τον εαυτό σου με οποιονδήποτε τρόπο σε αλλάζει σίγουρα προς το καλύτερο.
Όταν μίλησα στον μπαμπά μου ήταν μια σημαντική στιγμή για τη σχέση μας. Μου είπε πως είμαι πολύ αυστηρή με τον εαυτό μου και πως τη ζωή μας τη ζούμε για εμάς και για κανέναν άλλο. Ήταν πολύ τρυφερός και εύχομαι όλα τα παιδιά να βίωναν αντίστοιχες καταστάσεις. Οποιαδήποτε άλλη αντιμετώπιση είναι τρομερά άδικη.
Οι Έλληνες είμαστε λαός καταπιεσμένος. Δεν είμαστε αυτοί που νιώθουμε, δεν κάνουμε αυτά που θέλουμε, με αποτέλεσμα να είμαστε γεμάτοι αντιστάσεις σε ό,τι δε μας μοιάζει, σε οποιονδήποτε δεν επιλέγει εξίσου να καταπιαστεί. Δυστυχώς, αναπαράγουμε αυτά που μάθαμε, με την κουλτούρα του «έτσι τα βρήκαμε, εμείς θα τα αλλάξουμε;». Αλλά ναι. Εμείς θα τα αλλάξουμε.
Σε εκείνο τον πρώτο χρόνο αποδοχής, φοβόμουν και τη σκιά μου. Μη με δει κανείς, μην το μάθουν στην Καρδίτσα και μιλάνε πίσω από την πλάτη μου, μη βρεθεί στο δρόμο μου κανένας φασίστας και με δείρει. Ξέρεις, όλα αυτά τα ωραία. Από τη στιγμή που με αποδέχτηκα, δεν έχω ξαναφοβηθεί. Ας πιστεύει ο καθένας ό,τι θέλει. Δε θα προσπαθήσω να αλλάξω τη γνώμη κανενός.
Στα παιδιά που μας διαβάζουν και θέλουν να κάνουν coming out θα τους έλεγα ότι ξέρω ότι είναι τρομακτικό. Το μόνο που οφείλεις να σκέφτεσαι είναι πως δεν υπάρχει τίποτα αφύσικο σε αυτό που σου συμβαίνει, ακόμα και ο φόβος σου είναι λογικός. Βρες ανθρώπους που θα μπορείς να είσαι ο εαυτός σου και άσε τους να σε βοηθήσουν. Σου αξίζει να νιώθεις καλά και να είσαι ευτυχισμέν@ χωρίς να αλλάξεις τίποτα. Αν κάποιοι απομακρυνθούν, θα είναι για καλό σου. Η ζωή είναι μικρή για να μην είμαστε οι εαυτοί, οι εαυτές, τα εαυτά μας.
Αναπαράγουμε αυτά που μάθαμε, με την κουλτούρα του «έτσι τα βρήκαμε, εμείς θα τα αλλάξουμε;».
Αλλά ναι. Εμείς θα τα αλλάξουμε.
Παύλος Χάππιλος
Τηλεοπτική περσόνα
Το πρώτο άτομο που του είπα ότι είμαι gay ήταν μια φίλη μου, στο Γυμνάσιο. Γενικά, ήμουν πολύ συνειδητοποιημένος από μικρή ηλικία. Ήταν και η αρχή του ίντερνετ τότε, ήμουν ενημερωμένος. Για να καταλάβεις, στους φίλους μου στο Λύκειο δεν έκανα ποτέ coming out, αλλά δεν τους το έκρυψα και ποτέ. Θεωρούσα ότι δεν χρειαζόταν να πω κάτι. Αποδέχτηκα νωρίς τον εαυτό μου.
Η οικογένειά μου το έμαθε στη Β’ Λυκείου. Ήταν ένα έντονο coming out και ύστερα κάπως ξεχάστηκε, δεν το συζητούσαμε. Όμως, όταν ήμουν 20 χρονών και θα έφευγα για σπουδές στη Θεσσαλονίκη -όπου ήδη σπούδαζε ο αδερφός μου- τους το ξαναείπα. Τους έκανα, λοιπόν, μια πιο σοβαρή συζήτηση και τους είπα «κοιτάξτε να δείτε, αυτό που σας είπα στα 17 ακόμα ισχύει και είμαι χαρούμενος». Και μου απάντησαν «Οκ, σ’ αγαπάμε, αλλά δεν θέλουμε να το συζητάμε» -που ήταν σεβαστό. Αυτό μετράω ως το επίσημο coming out.
Στον αδερφό μου, έκανα coming out, χωρίς να το καταλάβω, ένα εξάμηνο πριν το πω δεύτερη φορά στους γονείς μου. Είναι αστεία ιστορία γιατί θεωρούσα ότι θα του το είχαν ήδη πει οι δικοί μου. Ήμασταν, λοιπόν, στο αμάξι και πηγαίναμε στη γιαγιά. Κάποια στιγμή του λέω: «κοίταξε να δεις, επειδή σε λίγο θα έρθω να μείνουμε μαζί Θεσσαλονίκη, να ξέρεις είμαι gay και δεν πρόκειται να κάνω εκπτώσεις στη ζωή μου». Μέχρι να φτάσουμε στη γιαγιά πέρασε από όλες τις φάσεις, μέχρι να το επεξεργαστεί! Αλλά, τελικά, ήταν πολύ cool.
Στην Ελλάδα είμαστε ομοφοβικοί, αλλά θεωρώ ότι το μίσος δεν είναι πραγματικό. Είναι λίγο για το θεαθήναι. Επειδή έχω ζήσει στο εξωτερικό, θα σου πω ότι εκεί είδα το πραγματικό μίσος. Δηλαδή, μπορεί να σε δείρουν κιόλας εκεί που περπατάς. Δεν σου λέω ότι δεν συμβαίνει εδώ, αλλά έξω συμβαίνει πολύ πιο συχνά. Ακόμα και ο τρόπος που θα σε βρίσουν είναι αλλιώς. Θα σε βρίσουν με την ψυχή τους, δεν θα σου πουν απλά δύο κουβέντες που δεν ξέρουν καν οι ίδιοι τι σημαίνουν, μόνο και μόνο για να δείξουν ότι είναι «άντρακλες». Υπάρχει ομοφοβία στην Ελλάδα, αλλά είναι πιο επιφανειακή. Βέβαια, στην Κύπρο είμαστε πιο ανοιχτόμυαλοι. Όταν ήρθα εδώ, έπαθα σοκ με το πώς με κοιτούσαν στον δρόμο επειδή είχα βαμμένα μαλλιά, λες και είμαι εξωγήινος.
Ναι, ακόμα φοβάμαι κάποιες φορές. Δεν μπορώ να σου πω ότι πάντα κυκλοφορώ άνετα. Περισσότερο με τρομάζουν οι έφηβοι άντρες, γιατί είναι στη φάση που θέλουν να αποδείξουν τον ανδρισμό τους. Έχουν αυτή τη νοοτροπία της αγέλης που με τρομάζει.
Τι πιστεύω για τις προσπάθειες της gay κοινότητας για περισσότερη ορατότητα; Εντάξει, γίνονται πράγματα, αλλά αυτό που θέλω να τονίσω είναι το εξής: «δικαιώματα για λίγους, δικαιώματα για όλους». Οι προσπάθειες για ορατότητα δεν πρέπει να περιορίζονται στην gay κοινότητα. Να μην ξεχνάμε δηλαδή ποιοι μας έχουν στηρίξει όλα αυτά τα χρόνια. Τα τρανς άτομα και οι λεσβίες πρωτοστάτησαν στον αγώνα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Σήμερα, οι περισσότεροι στέκονται μόνο στον Harvey Milk. Εν έτει 2023, ένας gay άνδρας είναι πιο αποδεκτός από μια gay γυναίκα -και αυτό πρέπει να μας προβληματίζει.
Στα παιδιά που θέλουν να κάνουν coming out θα πω υπομονή, μην πιεστείτε. Είναι απελευθερωτικό το coming out, αλλά δεν είναι κάτι αναγκαίο, κάποιες φορές ίσως είναι καλυτερα να αφήνεις τους άλλους στην άγνοιά τους, ειδικα εάν υπάρχει ένα τοξικό περιβάλλον.
Zoe Pre
Content Creator
Μου πήρε αρκετό καιρό να καταλάβω ότι είμαι bi, καθώς όταν ήμουν μικρή στο μυαλό μου υπήρχαν μόνο δυο σεξουαλικότητες -straight και gay. Όποτε την έλξη μου από τα κορίτσια τη μετέφραζα σε ενθουσιασμό και θαυμασμό. Στην εφηβεία, όταν κατάλαβα ότι αυτός ο ενθουσιασμός τελικά είναι κάτι παραπάνω, το πρώτο άτομο που το μοιράστηκα ήταν μια πολύ καλή μου φίλη με την οποία κάνουμε παρέα από το δημοτικό μέχρι σήμερα. Δεν έκανα ακριβώς coming out καθώς ακόμη και τότε δεν καταλάβαινα ακριβώς τι μου συνέβαινε. Δεν της είπα δηλαδή «είμαι bi».
Πότε το συνειδητοποίησα; Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Υπάρχει μηδενική ορατότητα στην bi κοινότητα. Όποτε, όταν ήμουν παιδί δεν μπορούσε να χωρέσει το κεφάλι μου ότι έλκομαι από το ίδιο φύλο, καθώς ήξερα 100% ότι με έλκει το αντίθετο. Στην εφηβεία, όταν η έλξη στις γυναίκες έγινε πιο αισθητή, για αρκετό καιρό πίστευα ότι μάλλον είμαι λεσβία, (αλλά μου άρεσαν και οι άντρες;), μέχρι που σταμάτησα να το υπεραναλύω και αποδέχθηκα ότι απλά ερωτεύομαι τον άνθρωπο και όχι το φύλο.
Όχι, όταν έκανα coming out δεν υπήρξαν άτομα από τον κύκλο μου που απομακρύνθηκαν. Είμαι τυχερή γιατί οι άνθρωποι που είναι στη ζωή μου με αγαπάνε αληθινά και σίγουρα κάτι τέτοιο δεν θα επηρέαζε καθόλου τη σχέση μας, πράγμα που για μένα είναι αυτονόητο και ανθρώπινο, αλλά δυστυχώς για την κοινωνία δεν είναι.
Αν είδα διαφορά μετά το coming out μου σε μένα σαν προσωπικότητα; Όχι, ένιωθα ανέκαθεν ότι δεν υπάρχει τίποτα περίεργο ή ξεχωριστό σε αυτό που είμαι. Είμαι απλά ένας άνθρωπος που αγαπάει άλλους ανθρώπους. Βέβαια, αυτό που με κανει πάντα να γελάω, είναι το ύφος που παρατηρώ όταν μιλάω για την κοπέλα μου σε άτομα που με έχουν γνωρίσει όταν είχα σχέση με άντρα -ή το ανάποδο!
Ένιωθα ανέκαθεν ότι δεν υπάρχει τίποτα περίεργο ή ξεχωριστό σε αυτό που είμαι. Είμαι απλά ένας άνθρωπος που αγαπάει άλλους ανθρώπους.
Στην Ελλάδα πόσο ομοφοβικοί είμαστε; Δυστυχώς πολύ ομοφοβικοί. Ο κόσμος θέλει πάντα να επικεντρώνεται στις διαφορές που έχουμε μεταξύ μας και να μισεί. Στεναχωριέμαι πολύ για τους ανθρώπους που το μόνο που τους κάνει να νιώθουν καλά είναι το μίσος. Είναι ζωή αυτή μωρέ; Αγαπήστε.
Ναι, έχω φοβηθεί, αλλά περισσότερο για το γεγονός ότι είμαι γυναίκα, όχι επειδή είμαι bi. Η Ελλάδα μισεί βαθιά τις θηλυκότητες.
Οι προσπάθειες της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας για περισσότερη ορατότητα λειτουργούν αρκετά καλά για τα gay άτομα, μας λείπει όμως περισσότρη λεσβιακή-bi-trans-intersex ορατότητα! Στα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά που μας διαβάζουν και δεν έχουν κάνει ακόμα coming out θα ήθελα να τους πω το εξής: Μην φοβάστε και μην ντρέπεστε να είστε οι εαυτοί σας! Ακούγεται κλισέ αλλά μια ζωή την έχουμε, είναι κρίμα να τη ζούμε όπως θέλουν οι άλλοι. Γιατί, μην ξεχνάμε ότι και οι άλλοι καταπιεσμένοι είναι.
Λέττα Κάππα
Τραγουδίστρια – Ηθοποιός
Το 2013 ξεκίνησα να ανακαλύπτω τη θηλυκή μου πλευρά και να την αποδέχομαι. Δεν έχω κάνει φυλομετάβαση. Πιστεύω ότι δεν χρειάζεται να έχεις κάνει για να θεωρείσαι τρανς γυναίκα. Αυτό βέβαια είναι καθαρά προσωπικό θέμα κάθε τρανς ατόμου. Εξαρτάται από το πόσο άνετα αισθάνεται κανείς με το σώμα του. Δεν είχα ποτέ θέμα με αυτό. Τα έχω καλά με τον εαυτό μου. Η επαφή μου με την τρανς κοινότητα ξεκίνησε λόγω της κολλητής μου, η οποία είναι τρανς γυναίκα και έχει προχωρήσει σε φυλομετάβαση. Προσωπικά, δεν αισθάνομαι 100% γυναίκα, και το έχω ξαναπεί. Υπάρχουν στιγμές που λειτουργώ και ως αγόρι. Αυτό βέβαια τυχαίνει γιατί με βοηθάει ο σωματότυπός μου. Πρώτον, όπως είπα και πριν, είμαι καλά και με τις δύο μου φύσεις, αλλά και σαν τρανς γυναίκα αισθάνομαι όμορφα και δεν νιώθω την ανάγκη να αλλάξω κάτι πάνω μου.
Όχι, δεν υπήρξαν άτομα από το περιβάλλον μου που απομακρύνθηκαν. Και, για να είμαι ειλικρινής, δεν χρειάστηκε να ανακοινώσω κάτι σε κάποιον. Αυτοί που είναι έτοιμοι να το δεχτούν, γνωρίζουν ποια είμαι.
Το όνομά μου ξεκίνησε ως drag name, γιατί έκανα και show. Δεν θα ήθελα να αναφερθώ εκτενέστερα, πάντως το Λέττα δεν βγήκε από το Νικολέττα, όπως πολύ με ρωτούν. Το Κάππα είναι το αρχικό του επιθέτου μου.
Προσωπικά, δεν έχω φοβηθεί ποτέ, ούτε έχω αντιμετωπίσει εχθρική συμπεριφορά. Αντιθέτως, έχω αποδοχή και μπορώ να σου πω έχω εκπλαγεί ευχάριστα από αυτό.
Στην Ελλάδα πόσο τρανσοφοβικοί είμαστε; Δεν μπορώ να σου πω ακριβώς πόσο. Πάντως, είμαστε ακόμα. Έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες και κινήσεις, και από το κράτος και από τα ΜΜΕ, οι οποίες ξεκίνησαν από την Ευρώπη και, δόξα τω Θεώ, πήρε και εμάς η μπάλα.
Πώς χαρακτηρίζω τις δράσεις της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας για περισσότερη ορατότητα; Δεν είμαι ακτιβίστρια με την πραγματική έννοια του όρου. Σαφώς και, όταν μου δόθηκε η ευκαιρία να παίξω τον ομώνυμο ρόλο στην όπερα δωματίου «Στρέλλα» του Μιχάλη Παρασκάκη στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, το έκανα – αν βέβαια αυτό μπορεί να θεωρηθεί ακτιβιστική δράση που βοηθά την τρανς ορατότητα. Το γεγονός ότι έπαιξα τη «Στρέλλα» πιστεύω ότι έδωσε μια μεγάλη ευκαιρία να παίξουν και transgender σε έναν τέτοιο χώρο. Αλλά, δεν μπορώ να σου πω ότι είμαι ενεργή ακτιβίστρια. Προσπαθώ με τον δικό μου τρόπο όταν έρχομαι σε επαφή με κόσμο και επικοινωνώ να τους δώσω να καταλάβουν ότι είμαστε άνθρωποι και όχι εξωγήινοι.
Η πρώτη μου επαφή με το θέατρο ήταν στο Λύκειο, όπου συμμετείχα σε μια θεατρική ομάδα. Κάθε Παρασκευή κάναμε πρόβες και στο τέλος της χρονιάς ανεβάζαμε μια παράσταση. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν σε καλό επίπεδο επειδή είχαμε στο πλευρό μας καλή σκηνοθέτιδα, τη Χρυσάνθη Κορνηλίου. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με τον μαγικό κόσμο του θέατρου. Τότε ξεχώριζα από τα υπόλοιπα παιδιά και μάλιστα, η σκηνοθέτις επικοινώνησε με τη μητέρα μου και την προέτρεψε να συνεχίσω το θέατρο.
Δεν τελείωσα κάποια σχολή. Επισκέφτηκα κάποιες, αλλά δεν μου έκαναν καλή εντύπωση. Ίσως, τελικά, να ήταν κακή επιλογή. Παρόλα αυτά, έκανα κάποιες προετοιμασίες για να δώσω στο Εθνικό Θέατρο, αλλά κάτι με σταματούσε. Ύστερα ασχολήθηκα με το τραγούδι. Γράφτηκα στο Ωδείο το 2001 και μέχρι και σήμερα εξακολουθώ να κάνω μαθήματα.
Σε τρανς παιδιά που μας διαβάζουν και θέλουν να κάνουν coming out θα έλεγα να αγαπήσουν αυτό που είναι. Γιατί αν δεν αγαπήσεις αυτό που είσαι δεν μπορείς να αγαπήσεις και τίποτα άλλο. Να κάνουν αυτό που θέλουν και αυτό που θα τα κάνει ευτυχισμένα.
Συνεντεύξεις: Άρης Σπηλιωτόπουλος
*Αναδημοσίευση από το εξαμηνιαίο freepress περιοδικό του ΚΘΒΕ «ΠΡΑΞΗ»
