Το πρώτο πράγμα στο οποίο πηγαίνει το μυαλό μας όταν ακούμε «ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» ή ΑΠΕ, είναι τα φωτοβολταϊκά πάνελ ή τα αιολικά πάρκα. Υπάρχουν όμως και εκείνα τα μυαλά που σκέφτονται, οραματίζονται και δημιουργούν λύσεις για τις -ολοένα και αυξανόμενες- ενεργειακές ανάγκες της ανθρωπότητας. Και η έμπνευση, μπορεί να έρθει από τα πλέον απίθανα μέρη και στιγμές: από μία σαββατιάτικη έξοδο, μέχρι ένα ρομαντικό ηλιοβασίλεμα.
Θερμαντικά σώματα Φυσικά, δεν εννοούμε αυτά που μπορεί να βρει κάποιος σε ένα κατάστημα ηλεκτρικών ή σε κάποιο κανάλι telemarketing. 
Εννοούμε τα δικά μας σώματα και τη θερμότητα την οποία εκλύουν. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ζέστη που αναδύεται από τα τούνελ του λονδρέζικου Underground, διοχετεύεται για τη θέρμανση 1.300 και πλέον σπιτιών και 2 σχολείων στην περιοχή του Islington. Το Λονδίνο έτσι και αλλιώς σκοπεύει να είναι carbon-neutral μέχρι το 2030 όπως έχει δηλώσει και ο δήμαρχός του Sadiq Khan. Στην ίδια λογική κινείται και η Paris Habitat -εταιρεία που βασικό αντικείμενό της είναι το real estate- που από το 2015 θερμαίνει τα 17 διαμερίσματα ενός κτιρίου της κοντά στο Κέντρο Pompidou αξιοποιώντας τη ζέστη των σωμάτων των επιβατών ενός κοντινού σταθμού Μετρό. Στην ίδια λογική, oι 250.000 και πλέον επιβάτες που περνάνε καθημερινά από τον Κεντρικό Σταθμό της Στοκχόλμης, συνεισφέρουν στη θέρμανση του 13ώροφου κτιρίου γραφείων Kungbrohuset, 100 μέτρα πιο μακριά. Τέλος, το Mall of America στη Μινεάπολη «ανακυκλώνει» τη ζέστη που εκπέμπουν οι επισκέπτες του για να ζεστάνει τους τεράστιους χώρους του (είναι το μεγαλύτερο στις ΗΠΑ). Μια πρακτική ιδανική για τους εξαιρετικά σκληρούς χειμώνες στη Μινεσότα…
Τι περιμένεις; Κουνήσου! Ο χορός είναι ζωντάνια. Είναι έκφραση. Πλέον, είναι και ενέργεια! Το κλειδί, είναι η χρήση πιεζοηλεκτρικών υλικών και τεχνολογίας, η οποία λειτουργεί όπως ακριβώς περιγράφει ο όρος: η πίεση σε ειδικά διαμορφωμένες επιφάνειες, δημιουργεί ενέργεια. Ποιες μπορεί να είναι οι επιφάνειες αυτές; Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα έρχονται από την Ολλανδία και τις ΗΠΑ. Στην πρώτη, είναι το Club Watt στο Ρότερνταμ. Μια πίστα χoρού 24 τ.μ. που μπορεί να θυμίζει ρετρό και «Πυρετό το Σαββατόβραδο» αλλά έρχεται από το μέλλον: κάθε τετράγωνό της παράγει μέχρι και 25 watt, που χρησιμοποιούνται για τον φωτισμό και την τροφοδοσία του DJ booth. Στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, ο Αμερικανικός Στρατός μελετά ανάλογες πρακτικές. Μόνο που αντί για… φιγούρες, θα στηριχθεί στην κίνηση των στρατιωτών. Οι μπότες τους θα περιέχουν πιεζοηλεκτρικά υλικά για να φορτίζουν τους ασυρμάτους τους και άλλες φορητές συσκευές. Η τεχνολογία δεν είναι φτηνή -το Club Watt ξόδεψε 257.000 δολάρια για την πίστα του- αλλά σίγουρα θα γίνει πιο προσιτή στο μέλλον.
Θαλασσοπρωτοπόροι Το 71% του πλανήτη καλύπτεται από νερό. Λογικό και επόμενο κάποιες από τις ενεργειακές λύσεις να στηρίζονται σ’ αυτό. Δεν μιλάμε όμως ούτε για τα υδροηλεκτρικά φράγματα, ούτε για την αξιοποίηση των κυμάτων. Το κλειδί για το ενεργειακό αύριο μπορεί να βρίσκεται στην πανίδα και χλωρίδα των ωκεανών. Από τη μία, οι μέδουσες. Όχι όλες, αλλά εκείνες που φωσφορίζουν στο σκοτάδι. Η λάμψη τους παράγεται από μία πρωτεΐνη (green fluorescent protein, ή για πιο σύντομα, GFP). Μια ομάδα επιστημόνων στο Chalmers University of Technology του Γκέτεμποργκ τοποθέτησε μία σταγόνα GFP σε ηλεκτρόδια αλουμινίου που εξέθεσε σε υπεριώδη ακτινοβολία. Η πρωτεΐνη απελευθέρωσε ηλεκτρόνια, και το αποτέλεσμα… άναψε το φως για μία ελπιδοφόρα συνέχεια. Η άλλη λύση, είναι τα φύκη (algae). Πέρα από τα τοιχώματα του ενυδρείου σας, τα φύκη είναι πανταχού παρόντα. Δεν χρειάζονται λίπασμα, αναπτύσσονται πολύ γρήγορα, και η υψηλή θερμιδική αξία τους τα καθιστά μία εξαιρετική εναλλακτική πηγή πράσινης -κυριολεκτικά και μεταφορικά- ενέργειας. Αν και η χρήση τους ως ιδέα υπάρχει από τις αρχές της δεκαετίας του ‘40, οι μελέτες συνεχίζονται για την αξιοποίησή τους ως βιοκαύσιμο. Ποιος ξέρει, ίσως το επόμενο κύμα καινοτομίας στην ενέργεια να είναι… κυριολεκτικό!
ΓΡΑΦΕΙ: Γιώργος Μαντζουρανίδης
*Αναδημοσίευση από το εξαμηνιαίο freepress περιοδικό του ΚΘΒΕ «ΠΡΑΞΗ» (ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2022 – ΑΝΟΙΞΗ 2023)
