Δημήτρης Σακατζής: «O έρωτας είναι αναγκαίος όσο και η ανάσα …»

«Εξομολογήσεις» από τον «Θίασο». Μία παράσταση που ήδη γνώρισε μεγάλη επιτυχία, επιστρέφει στο Θέατρο Αυλαία. Ο Δημήτρης Σακατζής, σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής της παράστασης, παίρνει τρία διηγήματα του αγαπημένου συγγραφέα, Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και τα τοποθετεί επί σκηνής με δεξιοτεχνία, διατηρώντας αναλλοίωτη τη «γλώσσα» τους. Τρία κείμενα με ένα κοινό και αιώνια αγαπητό θέμα, τον έρωτα, με διαφορετική όμως κατάληξη. O Δημήτρης Σακατζής απαντά αναλυτικά, για το praximag, σε όλα τα ερωτήματα που γεννιούνται για την παράσταση και το έργο αυτό.

Τι σας ώθησε να καταπιαστείτε με το έργο του Αλ. Παπαδιαμάντη;
Με γοητεύει ο τρόπος με τον οποίο ο Παπαδιαμάντης βλέπει και περιγράφει τον άνθρωπο. Μέσα στα διηγήματά του κυριαρχούν ο θρίαμβος και η τραγωδία της ανθρώπινης φύσης και μέσα από τους ήρωες του βλέπουμε σε ποια ύψη μπορεί αυτή να φτάσει και σε ποια βάθη να καταποντιστεί. Με γοητεύει επίσης η θεατρικότητα του έργου του και η αμεσότητα του προφορικού λόγου, όπως φανερώνεται μέσα από τους διαλόγους του, τους σχεδόν φωνογραφικούς, με τους ιδιωματισμούς τις παύσεις και τους δισταγμούς τους. Με γοητεύουν οι ήρωες του τόσο ζωντανοί κι έτοιμοι πάντα για το καλύτερο και το χειρότερο. Τα θέματα του απλά, όμως ο τρόπος με τον οποίο είναι κεντημένος ο λόγος του δημιουργεί τέτοιες συναισθηματικές εντάσεις που δύσκολα βρίσκεις σε σύγχρονα κείμενα.

Τι κοινό έχουν τα τρία δραματοποιημένα διηγήματα που θα δούμε επί σκηνής;
Ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία στο έργο του Παπαδιαμάντη είναι ο έρωτας. Στο καθ’ ένα από τα διηγήματα που επιλέξαμε ο έρωτας έχει διαφορετική κατάληξη. Ο Παπαδιαμάντης μας θυμίζει ένα άλλο είδος του έρωτα, του αφιερωμένου έρωτα, του μοναδικού. Μας οδηγεί σε πηγές αυθεντικές, δροσερές και καθαρές, μας προσανατολίζει σε σχέσεις ανθρωπιάς και απλότητας.

Εσείς ποιον ρόλο ενσαρκώνετε; Πείτε μας λίγα λόγια γι’αυτόν …
Ο κάθε ηθοποιός στην παράσταση ενσαρκώνει πάνω από 4-5 ρόλους και ταυτόχρονα έχουμε όλοι μαζί την ευθύνη της αφήγησης. Η γρήγορη εναλλαγή ρόλων και η μεταμόρφωση είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της παράστασης. Εγώ υποδύομαι τον Γιάννη τον Παλούκα στις ‘Κοκκόνας το σπίτι’, την Αφέντρα της Σταματηρίζαινας και τον Παπά στον ‘Αλιβάνιστο’ και τον Γιάννη του Μοθωνιού στον ‘Αμερικάνο’.

Στο σημείωμα γράφετε πως η μεγαλύτερη αρετή του Παπαδιαμάντη είναι η διαχρονικότητά του. Τι είναι αυτό που πιστεύετε ότι τον κάνει διαχρονικό;
Ο Παπαδιαμάντης με το λόγο του ξεσκεπάζει πάντα με τρυφερότητα και μας φανερώνει την ψυχή του ανθρώπου, τα πάθη και τους φόβους της, τα φουσκώματα και τα αδειάσματα της, παρομοιάζοντας την συχνά πυκνά με θάλασσα. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί υπακούει στους κανόνες της ψυχής του. Οι ήρωες του ζουν στα όρια της ανθρώπινης εμπειρίας και η κατανόησή της είναι στην ουσία κατανόηση του κόσμου στον οποίο ζούμε. Ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει στην αναζήτηση της ανθρώπινης ψυχής από το βαθύ παρελθόν μέχρι τώρα, ο έρωτας δε, αυτό το θείο πάθος, είναι πάντα επίκαιρος και αναγκαίος όσο και η ανάσα.

Η παράσταση μέχρι στιγμής έχει γνωρίσει σημαντική επιτυχία. Τι θεωρείτε πως είναι αυτό που προκαλεί το ενδιαφέρον του κόσμου να την παρακολουθήσει;
Θέλησα να αποφύγω μια ακαδημαϊκή προσέγγιση του έργου του. Η παράσταση χρησιμοποιεί κλειδιά και κώδικες του λαϊκού θεάτρου. Ο στόχος ήταν να ζωντανέψουν οι ιστορίες και οι ήρωες του Παπαδιαμάντη κι οι θεατές να μοιραστούν τις αγωνίες τους, τις λύπες και τις χαρές τους. Να χαμογελάσουν με το χιούμορ τους, να συγκινηθούν με τα βάσανα τους και να συμπονέσουν τα πάθη τους. Πιστεύω ότι σε μεγάλο βαθμό το καταφέραμε και γι’ αυτό ο κόσμος ανταποκρίθηκε θετικά.

Με τι άλλο ασχολείστε αυτή την περίοδο; Ποια είναι τα άμεσα σχέδιά σας;
Διδάσκω θέατρο και δουλεύω εργαστηριακά πάνω σε πράγματα χωρίς να γνωρίζω ακόμα που θα καταλήξουν. Ευτυχώς κατάφερα να μην κάνω σχέδια καθώς ανακάλυψα ότι τα πράγματα, από καμία έως ελάχιστες φορές γίνονται όπως τα σχεδιάζουμε. Προτιμώ να βρίσκομαι σε εγρήγορση και να αναγνωρίζω τα σχέδια της ζωής.

Όντας σκηνοθέτης και ηθοποιός, ποιο έργο ή ποιος ρόλος είναι για εσάς μεγάλη πρόκληση να πρωταγωνιστήσετε ή να υποδυθείτε;
Αγαπώ το θέατρο σαν τέχνη και είτε σαν σκηνοθέτης είτε σαν ηθοποιός δίνομαι ολόψυχα στο έργο ή στον ρόλο που έχω αναλάβει. Και κάθε φορά αυτό είναι μια πρόκληση. Αυτό που λειτουργεί σαν μόνιμη πρόκληση για μένα είναι η σχέση που δημιουργούν ο θεατής με τον ηθοποιό. Όσο πιο έντονη και δυνατή γίνεται αυτή η σχέση, τόσο πιο πολύ μεγαλώνει η πρόκληση για την επόμενη φορά.

Ένα κομμάτι από κάποιο κείμενο του Παπαδιαμάντη που αγαπάτε …;
Τοιαῦτα λέγων καθ᾽ ἑαυτόν, ἔφθασεν ἐμπρὸς εἰς τὴν πόρταν τοῦ ἰσογείου τοῦ σπιτιοῦ του, ὅπου ἦτον ἡ ἀποθήκη, καὶ ἀντικρὺ εἰς τὴν πόρταν τοῦ κατωγείου τῆς Κρατήρας, ὁπόθεν ἠκούετο εὔθυμος καὶ ζωηρὸς ὁ διπλοῦς κρότος τῆς κερκίδος καὶ τοῦ κτενίου τῆς χήρας, ὅπου καθημένη ὅλην τὴν ἡμέραν, ὡς ἄλλη Πηνελόπη, ὕφαινε…
Ἦτον ὄχι μόνον ἀντικρὺ εἰς τὴν πόρταν της, ἀλλὰ κατέναντι εἰς αὐτὸν τὸν ἀργαλειὸν τῆς Κρατήρας, ὁ ὁποῖος ἐφαίνετο εἰς τὸ βάθος. Ἡ θύρα, πρὸς ἀνατολάς, πέραν καὶ πέραν ἀνοικτή, καὶ ὁ χειμερινὸς ἥλιος εἰσέδυεν ἐλευθέρως καὶ κατέλαμπεν ὅλον τὸ ἰσόγειον τῆς χήρας, τὸ πλακόστρωτον.
Ἡ Κρατήρα εἶδε τὸν καπετὰν Στέλιον, καὶ πρὸς στιγμὴν ἀνεσήκωσε τὴν κεφαλήν. Ὁ Στέλιος εἶδεν ὅτι αὕτη τὸν ἐκοίταξεν ἐν ἀκαρεῖ, καὶ τῆς ἐφώναξε μίαν καλημέραν ἐγκάρδιον…
Ἡ καλημέρα ἦτον ὡς πρόδρομος, προάγγελος προσεγγίσεως. Τὸ βλέμμα τῆς χήρας τὸν εἵλκυσε, καὶ μὲ ὀλίγα βήματα ἔφθασεν ἕως τὴν θύραν, κ᾽ ἐπάτησε τὸ κατώφλιόν της.
― Λοιπόν, τί κάνεις, γειτόνισσα; ἠρώτησε.
(Ο πανδρολόγος)

Πληροφορίες παράστασης
Θέατρο Αυλαία (Πλατεία ΧΑΝΘ / Τσιμισκή)
Τηλέφωνο: 2310 230013
Παραστάσεις: 13 – 14 και 20 – 21 Φεβρουαρίου 2019
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Τετάρτη και Πέμπτη στις 21:00
Διάρκεια: 90 λεπτά
Εισιτήρια: 12 € γενική είσοδος, 10 € ανέργων / πολυτέκνων / φοιτητικό
Προπώληση: Ταμείο θεάτρου Αυλαία και viva.gr
Trailer παράστασης ➜ https://goo.gl/HsxzBp

Συνέντευξη στη Δάφνη Τσάρτσαρου